ABD’de enflasyon ve Fed
En azından küresel enflasyon hakkında fikir sahibi olmak için takip etmemiz gereken ABD enflasyonu için biraz gecikmeli de olsa iki kelam edeyim. 2 hafta önce açıklanan enflasyon ana başlıklarıyla oldukça ümit vericiydi.
Sonuçta yıllık manşet enflasyon Mart 2021’den bu yana en düşük seviyesini gösterdi. Çekirdek ise zayıf görünüm sergilemeye devam ediyor. Ama acaba aslında bu görünüm istatistik biliminin bir aldatmacası mı? Çünkü son enflasyon okumasında baz etkisi oldukça yüksekti.
Yani “geçen senenin aynı dönemine göre” dediğiniz zaman geçen sene, önceki seneye göre yüksek oranda artan fiyatlara karşı, bu sene fiyatlar genel seviyesi daha fazla artmamış, hatta düşmüş gibi gösterecek. Ama hata olmasın, sadece fiyat artışı durmuş veya azalmış demektir bu veriler. Yani fiyatların düştüğünü göstermiyor. Yani ABD’de hayat özellikle dar gelirliler için oldukça zor olmaya devam ediyor.
Acaba bu istatistik oyunu FED’in hız kesmesine yetecek mi? Yetmeli mi? Bunun cevabını daha önce çeşitli mecralarda vermiştim, o yüzden detayına girmeyeyim ama Powel bu haftaki toplantıda da 25 baz puan artırdıktan sonra gerekirse artırmaya devam edebileceklerini söyleyecektir. Yani geri vites olmayacaktır. Ancak bu haftaki 25’likten sonrası bence blöf olarak kalacaktır. Böylece piyasanın, Fed’in arzu ettiğinden önce gevşemesinin önüne geçilmiş olur.
Akıllı Elon
Tesla geçen çeyrekte 466,160 araç teslimatıyla kendi rekorunu kırmayı başardı. Ama geçtiğimiz haftalarda Elon Musk artan faiz konusunda bir şeyler yapmaları gerektiğini söyleyerek yeni bir gelişmenin ön ayağını yapmıştı. Burada bir parantez açıp şunu söylemem gerek; hani böyle fazla zekadan zaman zaman / sıklıkla alışıla gelmişin dışında davranışlarda bulunan kişiler vardır ya, Elon Musk’ı öyle buluyorum.
Tabi bu uyanık iş adamı para/faiz konusunu iyi kavramış, yüksek faiz nedeniyle ödeme güçlüğü çekenlere kolaylık sunmak için daha önce 72 ay vadeli araç satışı yaparken en son aldığı kararla ABD satışında internet sitesinde 7 yıl vadeli (84 ay) araç satışı yapılıyor.
Şimdi bu, iyi mi kötü mü? Sonuçta vadeyi uzatarak alım gücü düşük olan tüketicilerin taksit büyüklüklerini azaltarak onlara araç satabiliyor. Ama karşılığında bu kişiler, belki de bilmeyerek, 7 yıllık ödeme sürecinde daha fazla faiz ödeyecekler. Kararı sizlere bırakıyorum, iyi mi kötü mü?
Bu arada geçen haftanın Tesla argümanına atıfta bulunmak gerekirse, gerçekten güzel bir bilanço açıkladılar. Ama önceden fiyatlandığı için yeni bir boğa fiyatlaması olmadı. Bilakis, Nasdaq 100 endeksindeki olağan dışı ağırlık dengelemesi nedeniyle Perşembe ve Cuma günü sert satışlar nedeniyle hisse geri geldi.
Bu konuyu da çeşitli mecralarda değerlendirmiştim, o nedenle detaylandırmıyorum. Ancak bu satış beklenen bir durumdu. Sonrasında ise bu kadar güçlü üretim/satış yapan ve kar eden bir şirketin hisse performansının iyi olması beklenir.
Sıcak bastı
Bu hafta değinmek istediğim önemli bir konu da küresel anlamda sıcaklara esir düşmek üzere olan kuzey yarım küre. Senenin ilk yarısında Florida tarihin en sıcak 6 ayını kaydederken Massachussetts ikinci en sıcak dönemini kaydetti.
Buna karşılık Batı yakası biraz daha serindi. Ama artık bu durum değişiyor; Phoneix/Arizona 43 derece üstü aralıksız gün sayısında rekor kırdı, Las Vegas’ta sıcaklardan dolayı uçak seferlerinde kabul edilen bagaj miktarı azaltılıyor, uçaklara yüklenen yakıt miktarı mümkün olan en aza çekiliyor, hatta geçtiğimiz hafta bir uçuşta sıcak nedeniyle incelen havanın, uçağın kalkışına negatif etki edeceğinin açıklanmasıyla bazı yolcular gönüllü olarak uçuştan çıktılar. Hatta hava sıcaklığı beklentilerine göre Akdeniz’de Temmuz başından bu yana 30 yıllık ortalamanın üzerinde seyreden hava sıcaklıkları Ağustos’un ilk haftasına kadar arayı açarak devam edecek.
Bu haberlerin tersini de Asya’da görebilirsiniz, aşırı yağışlar, sel baskınları… Batı’nın ısınması aslında geçen haftalarda bu köşede paylaştığım El Nińo bahsi ile de ilgili olabilir. Her durumda ısınan hava o yazıda da bahsettiğim üzere gıda fiyatlarını ne yazık ki yukarı yönde etkileyecek.