Bireylerin finansal farkındalığı ekonomideki başarıyı belirler

Şevket SAYILGAN / Ekonomist
Şevket SAYILGAN / Ekonomist sevket.sayilgan@dunya.com

Yerel seçimler sonrası ekonomide uygulanacak politikalar ve bunların etkisi dikkate alındığında daha önceki yazılarımda firma düzeyinde yaratacağı etkinin, bu yazımda bireyler üzerindeki sonuçlarını değerlendirmek istiyorum.

Bu nedenle birey olarak günlük hayatımızda neler yapılmalıdır. Kısaca finansal okuryazarlık süreci nasıl yönetilmelidir?

Bütçe oluşturma:

Öncelikle bireysel ve aile düzeyinde bütçe oluşturulmalıdır. Unutulmamalıdır ki para yönetimi için en önemli adım, bütçe oluşturmaktır. Aylık ve yıllık bütçe ile gelirleriniz ve giderleriniz arasındaki dengeyi sağlarken öngörülebilir kararlar almanızı sağlayacaktır. Bütçe dengesini gözetirken de özellikle harcamaya konu tercihlerinizin ihtiyaç mı, istek mi olduğunu da öncelikle ayrılmalıdır.

Gelirlerinizi ve harcamalarınızı ayrıntılı bir şekilde belirleyerek, harcamalarınızı istek ve ihtiyaç ayrımına bağlı olarak kontrol altına alabilirsiniz. Her ay gelirlerinizi, sabit giderlerinizi (kira, fatura, kredi taksitleri) ve değişken giderlerinizi (alışveriş, yeme-içme, eğlence) belirleyerek yönetilmelidir. Ayrıca gelirlerinizden harcamalarınızı düştükten sonra kalanı değil önce tasarruf edeceklerinizi belirledikten sonra harcama yapma alışkanlığı edinilmelidir.

İhtiyat fonu:

Yıllık bütçelerinizi oluştururken bir yedek akçe( ihtiyat fonu) oluşturulmalıdır. Mali durumunuzda beklenmedik bir olay meydana gelirse, acil durum fonunuz size güvence sağlayacaktır. İhtiyat fonu, maaşınızın 3 ila 6 ayı kadar bir ihtiyacınızı (Zağlık, iş kaybı vb.) karşılamalıdır.

Yatırım ve büyüme:

Aktif döneminizde özellikle maaş ve ücret seviyeleriniz artarken ileri yaşlarınızı da dikkate alarak finansal özgürlüğünüzü sağlamaya yönelik yatırımlar yapmalısınız. Kısaca siz uyurken sizin adınıza para kazanan yatırımlarınız olmalı (Kira, temettü geliri vb. gibi). Ayrıca bireysel yatırımlarınızda çevrenizden duyduğunuz cazip önerileri mümkün olduğunca ihtiyatlı ve mümkünse finans kurumlarından destek alarak yapmaya çalışmanız öngörülemez risklere karşı koruma yaratacaktır.

Harcamaları azaltma:

Mümkün olduğunca bu dönem isteklerinizi azaltarak harcamalarınızda ihtiyaçlarınızı önceliklendirmek ve tasarruf hedefleri ile tercihlerde bulunulması olumlu etki yaratacaktır. Tasarruf etmek için harcamalarınızı azaltmanız gerekebilir. İhtiyaçlarınızı belirleyin ve lüks harcamalarınızı sınırlayın.

Sabit giderlerinizi düşürün:

Sabit giderlerinizi düşürmeye çalışın. Abonelikler, yıllık ve aylık peşin alımları azaltmayı hedef alın.

Borç yönetimi:

Öncelikle enflasyonlu dönemlerde borçlanmak bir avantaj olarak gözükse bile bunun vade maliyet ilişkisi yönetilmediği taktirde büyük riskler taşımaktadır. Borç yönetimi, finansal sağlığınızı korumanız için önemlidir. Borç yapınızı mümkün olduğunca gerekiyorsa uzun vadeli olarak yapılandırmanız kişisel hareket kabiliyeti getirecektir.

Ayrıca gelirleriniz içinde borç ödemelerine tanımlayacağınız hedef oranlar olmalı ve bu oranları aşmamayı alışkanlık haline getirilmelidir. Ayrıca çok sayıda finansal kurumdan borçlanmak yerine az sayıda kurumla çalışmayı bir strateji olarak önceliklendirilmelidir. Aynı zamanda yeni borçlar alırken faiz oranlarına ve geri ödeme koşullarına dikkat edilmelidir.

Gıda harcamalarını kontrol altına alın:

Gıda harcamaları harcanabilir gelir içindeki en büyük paya sahip olduğu için kontrol ederek harcama yapınız. Bunun için bütçe ve liste yaparak tasarrufu imkanı getirecektir. İndirimleri ve kampanyaları takip ederek mutfak masraflarınızı azaltabilirsiniz.

Enerji harcamalarınızdan tasarruf:

Evde enerji tasarrufu yapmak hem doğaya duyarlı bir davranış hem de faturalarınızı düşürmenize yardımcı olur. Enerji tasarrufu ampuller kullanarak, elektrikli cihazları stand-by modunda bırakmamak, su ve ısınma sistemlerini düzenli olarak kontrol etmek gibi basit önlemler alabilirsiniz. Ayrıca, evinizi iyi yalıtılmış tutmak için izolasyon çalışmaları yapabilirsiniz.

Demirbaşlarınızın kullanım sürelerini uzatın:

Yeni eşyalar satın almak yerine ikinci el eşyalara yönelin. Otomobil, Cep telefonlarınızın kullanım sürelerini uzatın. İkinci el eşya mağazaları, çevrimiçi platformlar ve komisyoncular gibi kaynaklarla satınalmalarınızı uygun fiyata getirin.

Seyahat masraflarını azaltın:

 Seyahat giderlerinizin azaltmaya yönelik erken rezervasyon ile fiyat avantajı ve özel araç kullanımını azaltan tercihlerin kullanılması tercih edilmelidir. Finansal farkındalık, para yönetimi ve tasarruf etme performansını arttırmak hedeflenen bir süreçtir. Hedef tasarruf değerleri ile tercihlerde bulunmak hayat standartlarından taviz vermeden süreci yönetme imkanı verecektir.

Bu becerileri geliştirerek, mali hedeflerinize ulaşmanızı sağlayabilir, finansal bağımsızlık elde edebilir ve daha sağlam bir mali gelecek inşa edebilirsiniz. Bütçe oluşturma, borç yönetimi, acil durum fonu oluşturma, yatırım yapma, harcamaları azaltma gibi adımları takip ederek finansal farkındalık seviyenizi artırabilirsiniz. Unutmayın, finansal farkındalık, size güçlü bir mali temel sağlar ve yaşamınızı daha iyi bir şekilde kontrol etmenize yardımcı olur.

Son söz: Tasarruf gelirinizden artanı değil, tasarruf ettiğinizden sonrasını harcayın.

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar