Bölgenin ve komşularının da refahını artırabilecekken; Seçtiği/seçmediği yollarla ‘ders veren’ ülke: İran… (2)
Beşeri sermayenin niteliği, “ekonomik ve siyasi gücün” temelini oluşturuyor…
Savaş olasılıklarında da, düşmanlıklar da “caydırıcılık” etkisi sağlıyor…
***
Gençlerin enerjisini; Ekonomi/üretim/geliştirme/sanat (vb) dışında, farklı alanlarda heba etmesini sağlamak ise o gücü/etkiyi zayıflatıyor…
***
2024 Nisan…
Ekonomisi ciddi sorunlar yaşayan İran…
“Nefsi/meşru müdafaa hakkımızı kullandık” deyip, gerçekleştirdiği misillemenin, katiyen “savaş ilanı” olmadığının altını çizmişti…
***
İran…
İsrail’in Filistin’i bombalamaya başladığı gün, İsrail’e karşılık vereceğini duyurmuştu…
110 füzeden, 109’u başarısız olan (başarısız olacağı da bilinen) (başarılı olabilecek, tehlikeli füzelerinin olduğu iddiası, 10 yıllardır ortaya konup, kutuplaşma/korku iklimi inşa edilirken) füzeler ve dronlarla saldırarak, bu sözünü tutmuştu…
***
Başarısız olsa dahi, İsrail’i, tarihte “ilk kez” vurmuştu…
Ve… Yine, on yıllardır, “Konuşup, yapmıyor…” diyenleri (-n gazını almıştı…) yanıtlamıştı!
***
Ekonomik ve teknolojik (birbirini besleyen) güç önemli…
İran…
14 ay önce İsrail’e yaptığı misillemeden önce, “ekonomisi güçlü olan” ABD ve Rusya’ya bilgi vermek zorunda kalmıştı…
VELHASIL
Oysa…
İran elindeki petrol, doğalgaz, maden, su, toprak rezervleri ve genç nüfus ile sanayi/tarımsal üretimde ve taşımasında “en rekabetçi” ülke olabilirdi…
Deniz ve karayolu ticaretinde “merkez” olmayı da seçebilirdi…
Bunların getirisiyle teknoloji, ve dolayısıyla “caydırıcılık” etkisini geliştirebilirdi…
***
Bölgesinin, komşularının da refahını/güvenliğini artırabilirdi…
***
O yolları seçmedi…
Gençlerini “teknik eğitime” yönlendirmedi; ideolojik zorlamaların/tartışmaların kıskacında eritti…
***
Sonuç:
Kaotik, zayıf ve borçlu ekonomi;
Ve bugün, durum “bildiğiniz gibi!”…