Ekonomide üç yıllık yeni yol haritası

Türkiye’nin gelecek üç yıla ilişkin makro eko­nomik hedeflerinde enflasyon beklentisi kısmen artarken, büyüme beklenti­si düşürüldü, cari açığın milli gelire oranının düşeceği, kur­da ise enflasyonun biraz altı ya da üstünde mutedil bir yük­seliş seyri öngörüldü.

2006 yılından itibaren baş­layan uygulama kapsamın­da izleyen üçer yıllık dönem­ler için makro ekonomik he­defleri içeren Orta Vadeli Programların (OVP) bu yılki 20’ncisi dünkü Resmî Gaze­te’nin mükerrer sayısında ya­yımlandı. 2026-2028 döne­mine ait yeni OVP’de küresel, bölgesel ve ulusal düzeyde or­taya çıkan gelişmeler ışığında, temel makroekonomik çerçe­ve güncellenerek, üç yılda ha­yata geçirilecek öncelikli dö­nüşüm adımları ve bunun tak­vimi ortaya konuldu.

Büyüme hedefleri aşağı çekildi

Önceki OVP’de bu yılın tü­mü için yüzde 4 olarak hedef­lenen gayri safi yurt içi hası­la (GSYH) büyümesinin yüzde 3,3 düzeyinde gerçekleşeceği tahmin edildi. Önceki OVP’de 2026 için yüzde 4,5 öngörü­len büyüme yüzde 3,8’e, 2027 hedefi de yüzde 5’ten yüzde 4,3’e çekilirken, 2028 için yüz­de 5 büyüme hedeflendi. Bu yıl 1 trilyon 465 milyar dolar hedeflenen GSYH’nin 1 tril­yon 569 milyar dolar olacağı tahmin edilirken, 2026 için 1 trilyon 658 milyar, 2027 için 1 trilyon 763 milyar ve 2028 için 1 trilyon 886 milyar do­larlık GSYH hedefi kondu. Yıl ortası nüfusun bu yıl 85 mil­yon 825 bin olacağı, gelecek yıl 86 milyon 447 bine, 2027’de 86 milyon 856 bine, 2028’de 87 milyon 252 bine çıkacağı öngörüldü. Buna göre de ön­ceki OVP’de 17.028 dolar he­deflenen kişi başına milli ge­lirin 17.748 dolar düzeyinde gerçekleşeceği tahmin edildi. 2026’da 18.621, 2027’de 19.710 ve 2028’de 20.987 dolarlık kişi başı milli gelir hedeflendi.

Sabit yatırım artışı yüzde 4.6 olacak

Bu yıl toplam tüketim artı­şının sabit fiyatla yüzde 2,5, toplam sabit yatırım artışının da yüzde 4,6 olacağı tahmin edilirken; izleyen üç yılda ar­tışların tüketimde yüzde 3,3, yüzde 3,8 ve yüzde 4,4’e; yatı­rımlarda yüzde 4, yüzde 4,2 ve yüzde 4,9’a yükseleceği öngö­rüldü. Bu süreçte kamu tüke­timi ve yatırımlarında öngö­rülen artışların genelde özele göre daha yüksek olduğu dik­kati çekti. Bu yıl yüzde 3 düze­yinde beklenen toplam nihai yurt içi talep artışının gelecek yıl yüzde 3,5’e, izleyen iki yıl­da da yüzde 3,9 ve yüzde 4,5’e yükseleceği öngörüsü yer aldı.

Yıllar itibarıyla net ihraca­tın büyümeye katkısına iliş­kin oranlar ise sıfır ya da sıfıra yakın düzeylerde.

Mali disiplin ve fiyat istikrarı vurgusu

2026-2028 dönemini kapsayan OVP’de, 12’nci Kalkınma Planı (2024-2028) hedefleri dikkate alınarak makroekonomik ve finansal istikrarın güçlendirilmesi, mali disiplinin korunması ve orta vadede enflasyonun tek haneye düşürülerek fiyat istikrarının sağlanması hedefleniyor. OVP’de “üretkenliğin artırılması, Ar- Ge ve yenilikçilik kapasitesinin geliştirilmesi, yeşil ve dijital ekonomiye geçiş sürecinde teknolojik dönüşümün hızlandırılması, beşerî sermayenin güçlendirilmesi, işgücü piyasasının daha etkin hale getirilmesi, iş ve yatırım ortamının iyileştirilmesi ve ekonomide kayıt dışılığın azaltılması yoluyla sürdürülebilir büyüme” hedefleniyor.

Program dönemi boyunca kamu kurum ve kuruluşlarının bütçe hazırlıkları ile yasal ve idari düzenleme faaliyetleri ve diğer karar alma ve uygulama süreçleri, OVP’de belirlenen amaç ve öncelikler esas alınarak yürütülecek. OVP’nin ilk yılında uygulanacak politikalar ve somut tedbirler, ayrıntılı biçimde 2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında yer alacak.

Dış ticaret açığı 100 milyar doları aşacak

Yeni OVP’de bu yıl ihracatın 273,8 milyar, ithalatın 367 milyar, dış ticaret açığının 93,2 milyar dolar olacağı tahmin edildi. Gelecek yıl 282 milyar dolarlık ihracat, 378 milyar dolarlık ithalat ile dış ticaret açığının 96 milyar dolara ve dönemin son yılı olan 2028’de ihracatın 308,5 milyar, ithalatın 410,5 milyar, açığın da 102 milyar dolara ulaşacağı öngörüldü.

Bu yılı ortalama 70 dolardan kapatması beklenen petrolün varil fiyatının gelecek yıl 65 dolara düşeceği ve dönem boyunca fazla değişmeyerek 2028’de de 65,6 dolar olacağı öngörülürken, bu yıl 58,5 milyar dolar düzeyinde beklenen enerji ithalatının gelecek yıl 56,5 milyar dolara düşeceği, ancak izleyen iki yılda ise 75 milyar dolara yakın düzeylerde gerçekleşeceği öngörüsü yer aldı. Bu yıl yüzde 40,8 düzeyinde gerçekleşeceği tahmin edilen dış ticaret hacminin milli gelire oranının izleyen üç yılda gerileyerek 2028’de yüzde 38,1’e düşeceği öngörüldü.

Cari açıkta oransal düşüş sürecek

2025’te 65 milyar dolar beklenen turizm gelirlerinin kademeli artışlarla 2026’da 68 milyar ve dönem sonunda 75 milyar dolara kadar çıkacağı; bu yıl 22,6 milyar dolar düzeyinde gerçekleşeceği tahmin edilen cari işlemler açığının gelecek yıl 22,3 milyar dolara ve 2028’de 18,5 milyar dolara kadar düşeceği öngörüldü.

Buna göre cari açığın bu yıl milli gelirin yüzde 1,4’ü düzeyinde beklenen oranı izleyen üç yılda sürekli düşerek 2028’de yüzde 1’e kadar inecek. Bu yıl 5,3 milyar dolar düzeyinde beklenen altın hariç cari açığın gelecek yıl 6 milyar dolara, 2028’de 7,5 milyar dolara çıkacağı; bunun milli gelire oranının da bu yıl yüzde 0,3, gelecek üç yılda ise hep yüzde 0,4 düzeyinde olacağı öngörülüyor.

2026 ortalama dolar kuru 46,6 TL

OVP’de resmî kur hedefi yer almıyor. Ancak TL ve dolar cinsinden GSYH hedefleri, ortalama kur öngörüsünü ortaya koyuyor. Buna göre geçen yıl 32,83 TL olan ortalama dolar kurunun bu yılın tümünde yüzde 27,3 artışla 39,63 TL düzeyinde oluşacağı tahmin ediliyor.

Gelecek üç yıla ilişkin GSYH hedefleri ise hesapların; ortalama dolar kurunun 2026’da yüzde 17,6 ile enflasyonun üstünde artarak 46,60 TL, 2027 yılında yüzde 8,8’le enflasyonla yaklaşık başa baş bir artışla 50,71 TL ve 2028’de enflasyonun altında yüzde 6’lık bir artışla 53,76 TL olacağı varsayımına göre yapıldığını gösteriyor.

OVP’deki işgücüne ilişkin hedeflere göre ise bu yılın sonunda yüzde 8,5 düzeyinde beklenen işsizlik oranının, gelecek yıl yüzde 8,4’e ve dönem sonunda yüzde 7,8’e ineceği öngörülüyor. Bu yıl yüzde 53,7 olan iş gücüne katılma oranının 2028’de yüzde 56’ya çıkması, bu yıl 32 milyon 605 bin kişi olan istihdam sayısının dönem sonunda 35 milyonu aşması, istihdam oranının da yüzde 49,1’den yüzde 51,6’ya yükselmesi bekleniyor.

Enflasyon hedefleri yükseldi

Bir önceki OVP’de bu yılın tümünde tüketici fiyatları (TÜFE) bazında enflasyon yüzde 17,5 öngörülmüş, ancak Merkez Bankası ise tahminini üçüncü raporda yüzde 25-29 aralığına revize ederken, önceki alt sınır olan yüzde 24 düzeyini “ara hedef” olarak korumuştu. Yeni OVP’de 2025 yıl sonu enflasyonunun yüzde 28,5 düzeyinde gerçekleşeceği tahmin edildi. Önceki OVP’de 2026 ve 2027 yılları için yüzde 9,7 ve yüzde 7 olarak öngörülen enflasyon hedefleri yeni OVP’de yüzde 16 ve yüzde 9’a revize edilirken, enflasyonun 2028 sonunda yüzde 8’e kadar düşürülmesi hedeflendi.