Ekonomik kalkınmanın temeli sağlıklı insanlar
BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları madde 3 “sağlıklı ve kaliteli yaşam herkes için ve her yaşta güvence altına alınmalı ve desteklenmeli” diyor. Alt maddelerden “Bulaşıcı Hastalıklarla Mücadele” ise; 2030’a kadar AIDS, tüberküloz, sıtma ve ihmal edilen tropikal hastalık salgınlarının sona erdirilmesini ve hepatit, su yoluyla bulaşan hastalıklar ve diğer bulaşıcı hastalıklarla mücadele edilmesini hedefliyor. Dünya bulaşıcı hastalıkların toplumsal ve ekonomik etkilerini Covid-19 pandemisi ile yaşadı. Hastalık; sokağa çıkma yasakları, işgücü kaybı, sağlık harcamalarında büyük bir artış, tedarik zincirlerinin kırılması, küresel ekonomik küçülme, milyonlarca insanın işsiz kalması gibi sonuçlara yol açtı. Dünya Bankası 2020 raporuna göre küresel ekonomi %3,5 küçüldü; sağlık harcamaları trilyonlarca dolara ulaştı.
Bulaşıcı hastalıkların “gecikmiş maliyeti”
Pandemi koruyucu sağlık yatırımlarının tedaviye göre çok daha ucuz ve faydalı olduğunu gösterdi. “Önleme maliyeti” ile “gecikmiş müdahale maliyeti” arasındaki büyük farkın altını çizdi. Aynı durum cinsel yolla bulaşan hastalıklar için de geçerli. Sessiz ama sürekli ilerleyen bu hastalıklar, tedavi maliyetleri, iş gücü kayıpları ve sosyal yükleriyle aslında ekonomik kalkınmanın önündeki görünmez engellerden biri.
Hızla yayılabilen ve ölümcül olabilen cinsel yolla bulaşan hastalıklarda Türkiye ve dünya ne durumda? Ürolog, yazar, Acıbadem Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Saadettin Eskiçorapçı Podcast konuğum oldu. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar ile mücadele için "farkındalık ve eğitim projelerinin önemini" belirterek şunları söyledi: "Dünyada günde bir milyon kişi cinsel yolla bulaşan bir hastalığa yakalanıyor. Bir kısmı taşıyıcı da olsa hastalanıyor. Bu veri, yılda dört yüz milyon insanın bu nedenle hasta olduğunu gösteriyor. Dünya nüfusunun 8 milyar olduğunu düşünürsek, her 20 kişiden biri her yıl ölümcül de olabilen cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanarak hasta oluyor. Tüm dünyada HPV, Hepatit B, HIV/AIDS, frengi hala yaygın olarak görülüyor. Türkiye'de daha önce azalan frengi son yıllarda 8 katına çıktı. Basit bir kondom kampanyası ile bu hastalıkları önlemek mümkün. Kondomun sadece doğum kontrol yöntemi değil, hastalıktan korunmak için gerekli olduğu konusunda farkındalık geliştirmek önemli. Dünyada cinsel yolla bulaşan en yaygın hastalıklardan biri HPV ve kansere de yol açabiliyor. Avusturalya aşılama ile HPV'ye bağlı kanseri sıfırladığını açıkladı. Türkiye'de de Sağlık Bakanlığı HPV Aşılama Kampanyası yapmayı planlıyor.” Sürdürülebilirlik için "sosyal sorumluluk ve etki projeleri" planlayan özel sektöre, hocamız aracılığıyla bir çağrıda bulunalım: Bilinçlendirmeye yönelik yeni projelere ihtiyaç var.
Bulaşıcı hastalıklarla mücadele aynı zamanda ekonomik bir strateji, sosyal adalet ve gelecek nesillere yatırım etkisi var. Sağlık için atılan adımların, küresel kalkınma amaçlarının “çevresel, sosyal, ekonomik” boyutları ile çok güçlü bağlantıları var. Sürdürülebilirlikte temel amaç; insanların tüm canlılar ile birlikte bu gezegende yaşamını nesiller boyu sağlıkla devam ettirebilmesi. Sağlık için ayrılan bütçeler ile sağlanan fayda, maliyetin kat kat üzerinde olacak. Çünkü sağlıklı insanlar, sağlıklı ekonomilerin temelini oluşturur. Bugün alınan eğitim, farkındalık ve yatırım kararları, yarının ekonomik refahına ve toplumsal dayanışmasına katkı sağlar. Sağlıklı ve mutlu olmak bir insan hakkıdır. Sürdürülebilirlik, ancak sağlıklı yaşam herkes için güvence altına alındığında mümkün olabilir.
