Emeklilik süreci: En çok sorulan sorular ve yanıtları

Emeklilik, çalışma haya­tının en önemli dönüm noktalarından biridir. Ancak bu süreçte en çok merak edi­len sorular şunlardır:

* “Şu anda emekli olabilir miyim?”

* “Ne zaman emekli olaca­ğım?”

* “Maaşımı şimdi mi yok­sa yılbaşından sonra mı almak avantajlıdır?”

İşte adım adım emeklilik rehberi:

1 Emekliliğe hak kazanma

Her çalışanın ilk yapması gereken, e-Devlet üzerinden sigortalılık, tescil ve hizmet dökümünü alarak kendi prim günlerini kontrol etmektir.

* 4A (SSK): İşçi olarak çalı­şanlar.

* 4B (Bağkur): Kendi adına işyeri olanlar, şirket ortakla­rı veya isteğe bağlı prim öde­yenler.

* 4C (Emekli Sandığı): Ka­mu çalışanları.

Borçlanmalar (askerlik, do­ğum vb.) da hizmet dökümün­de yer alır. Fazladan çakışan günler, başkasına ait primler ya da hatalı girişler varsa bun­ların düzeltilmesi gerekir.

Son 2520 gün kuralı:

Hangi statüden daha fazla prim ödediyseniz, emekliliği­niz o statüden gerçekleşir. Ya­ni emekliliği belirleyen son dö­nemdeki prim yoğunluğudur.

2 Örnek hesaplama

Somutlaştırmak için bir ör­nek üzerinden açıklayalım:

* Doğum tarihi: 1 Nisan 1979

* İşe giriş tarihi: 5 Mayıs 1994

Bu kişi için şartlar:

* SSK (4A) kap­samında 5675 prim günü doldu­rulduğunda,

* Son 2520 gü­nün en az 1260 günü SSK’dan ödenmişse,

* EYT kapsa­mında yaş şartı aranmadan emekli olma hakkı vardır.

Herkesin doğum tarihi ve işe giriş tarihi farklı olacağın­dan, emeklilik şartları da kişi­ye özel değişir. Okurlar kendi hizmet dökümlerine göre he­saplama yapmalıdır.

3 Emeklilik başvurusu

Emeklilik için şartlar ta­mamlandığında süreç şu adımlardan oluşur:

1.İşten çıkış:

Öncelikle işveren, sigor­talının işten çıkışını ‘Kod 8 – Emeklilik nedeniyle işten çıkış’ olarak bildirmek zorun­dadır. Bu işlem yapılmadan emeklilik başvurusu yapıla­maz.

2.e-Devlet üzerinden baş­vuru:

* e-Devlet’e giriş yapılır.

* ‘Gelir / Aylık / Ödenek ta­lep belgesi’ menüsüne girilir.

* Burada ‘Yeni başvuru’ sekmesi tıklanır.

3.Başvuru ekranı:

* Açılan ekranda ‘başvuru türü’ seçilir.

* “Sigortalı / Hak Sahibi” bölümünde kişi kendi adına başvuruyorsa Sigortalı seçilir.

* Emeklilik türü bölümün­de ‘yaşlılık aylığı’ seçilir.

* Statü olarak 4A (SSK), 4B (Bağkur) veya 4C (Emekli san­dığı) seçilir. SSK’dan emekli olacaksa 4A işaretlenir.

4.Banka tercihi:

* Bir sonraki adımda, ki­şinin emekli maaşını alacağı banka seçilir.

* Bankanın şubesi belirle­nir.

* IBAN numarası yazılması gerekmez, böyle bir alan zaten yoktur.

5.Bilgi kontrolü ve onay:

* Adres, telefon, e-posta ve diğer kişisel bilgiler kontrol edilir.

* Doğrulama sonrası onay verilir.

6.Başvuru tamamlandı:

* Onaydan sonra ekrana ‘Emeklilik başvurunuz başa­rılı bir şekilde gerçekleştiril­miştir’ mesajı gelir.

* Bu mesaj, başvurunun SGK sistemine geçtiğini gös­terir.

Bu noktadan sonra kişi artık resmi olarak emeklilik başvu­rusunu yapmış sayılır. Maaş bağlama süreci SGK tarafın­dan yürütülür.

4 Maaş ve zamanlama

En çok sorulan sorulardan biri: “Şimdi mi emekli olayım, yılbaşını mı bekleyeyim?”

* Emekli Sandığı (4C): Emekli sandığı mensupları için yıl sonu ya da yılbaşı ara­sında maaş açısından bir fark bulunmamaktadır. Dolayısıy­la başvuru tarihine göre bir kayıp söz konusu değildir.

* SSK (4A) ve Bağkur (4B):

* 31 Aralık 2025 tarihi­ne kadar emekliliği hak etti­ği halde başvurusunu yapma­yanlar,

* Emeklilik dilekçesini 2026’ya bıraktıklarında,

* Emekli aylıklarında yak­laşık %5 civarında bir kayıp yaşayacaklardır.

Bu nedenle özellikle SSK ve Bağkur kapsamındaki çalışan­ların, hak ediş tarihlerini dik­katle takip etmeleri ve dilekçe zamanlamasını doğru yapma­ları büyük önem taşıyor.

5 Tazminatlar ve haklar

Emeklilik nedeniyle işten ayrılan çalışana:

* Kıdem tazminatı: Her yıl için bir brüt maaş üzerinden hesaplanır. Ancak kıdem taz­minatı için devletin belirledi­ği bir tavan vardır.

* 01.01.2025 – 30.12.2025 tarihleri arasında kıdem tazminatı tavanı 53.919,68 TL’dir.

* Yani çalışanın brüt maaşı bu tutardan yüksek olsa bile, her hizmet yılı için en fazla bu tavan üzerinden kıdem tazmi­natı ödenir.

* Kullanılmayan yıllık izin­lerin ücreti: İşverenden alınır.

* İhbar tazminatı: Emekli­lik çıkışlarında uygulanmaz.

6 Emeklilik sonrası çalışma

* Özel sektörde: Emekli ay­lığı kesilmeden çalışılabilir. Ancak işveren sosyal güvenlik destek primi öder.

* Kendi adına işyeri / şirket kurma: Maaşta kesinti olmaz, ayrıca Bağkur primi ödemez.

* Kamu kurumlarında: Emekli aylığı alırken çalış­mak mümkün değildir. Çalışı­lırsa maaş kesilir.

7 2025’te emekliliği hak edenlere önemli uyarı

2025 yılı içinde emeklilik hakkını kazanan fakat mü­racaat etmeyip emekliliğini 2026’ya bırakan kişiler için emekli aylığında yaklaşık %5 kayıp söz konusu olabilir.

Çünkü emeklilik dilekçesi­ni verdiğiniz tarih, bağlanacak maaşın bazını doğrudan etki­ler. 2025 yılında başvuru ya­panlar enflasyon farkı ve ma­aş düzenlemelerinden daha erken faydalanırken, 2026’ya bırakanlar bu avantajı kısmen kaybedeceklerdir.

Bu nedenle okurların kendi şartlarına göre hesaplama ya­parak karar vermeleri büyük önem taşıyor.

Sonuç;

Emeklilik süreci; hizmet dökümünü incelemek, statü­yü belirlemek, işten çıkış yap­mak, başvuru sürecini tamam­lamak ve tazminat haklarını almak adımlarından oluşur.

Her çalışan için kritik olan noktalar:

1.Doğum tarihi

2.İşe giriş tarihi

3.Prim gün sayısı

4.Son 2520 gün kuralı

5.Müracaat tarihi

Bu bilgiler ışığında herkes kendi durumunu kolaylıkla he­saplayabilir ve emekliliğe en doğru zamanda adım atabilir.