Emine Erdoğan’ın Post-modern First Lady diplomasisi
Dünyanın diplomasi dili değişiyor. “Post-modern first lady diplomasisi” yeniçağın yumuşak gücü. En görünür örneklerinden biri Emine Erdoğan.
Sembolik figürden küresel politika aktörüne, First Lady’liğin evrimi
Geçmişte First Lady’lik, “çocuk kampanyaları, toplumsal farkındalık projeleri, kültürel etkinliklerle” sınırlıydı. Oysa bugün dünya, kaynak kıtlığı, iklim krizi, atık yükü ve su–gıda güvenliği gibi varoluşsal sorunlarla yüzleşiyor. Bu bağlamda First Lady’lik, toplumsal mesaj vermekten öte, küresel politika, sürdürülebilir kalkınma ve ekonomik, çevresel dönüşümün aktörlüğüne evrildi. Emine Erdoğan’ın diplomasi tavrı dönüşümün tam merkezinde. “Sıfır Atık” gibi projelerle çevre bilincini ulusal projeden küresel stratejiye taşıyarak, tutumlara hitap eden diplomasi köprüleri inşa ediyor. “Atık kavramı” ile küresel çevre politikasının doğmasını sağlarken proje, küresel diplomasinin bir enstrümanına dönüştürüldü.
“Atıksız yaşam” diplomasisi
Dünya genelinde ekonomik faaliyetlerin yalnızca yüzde 6,9’u geri dönüştürülmüş malzemeler üzerinden yürütülüyor, amaç üretilen her şeyin geri döndürülmesi. Kentler küresel enerjinin yüzde 80’ini kullanırken, atıkların yüzde 50’sini üretiyor. Atık azaltımı, atık yönetimi dünya için yeni ekonomik fırsatlar barındırıyor. Emine Erdoğan’ın başlattığı “Sıfır Atık” projesi, dönüşen dünyanın parlayan yıldızı, diplomatik araçların yumuşak gücü.
Sıfır atık farkı
Dünyada döngüsel ekonomi denince akla AB’nin Yeşil Mutabakatı, Japonya’nın “Toplum 5.0” vizyonu, Güney Kore’nin kaynak verimliliği geliyor. Modeller güçlü olsa da Sıfır Atık Projesi, tabloya yeni bir katman ekliyor, kültürel diplomasi üzerinden yeşil dönüşüm. AB, atık yönetiminde yıllık 180 milyar avroluk ekonomik değer yaratırken, Güney Kore, geri dönüşüm oranını %67’ye çıkararak atığı yeni bir endüstri koluna dönüştürdü. Japonya, sensörlü toplama sistemleri ve ileri teknolojili ayırma tesisleriyle dünyaya otomasyonun gücünü gösterdi. Türkiye modeli, atığı yalnızca teknik bir mesele değil, kültürel bir dönüşüm alanı olarak ele alıyor.
Sıfır atık projesi ile toplanan atıklardan 62,2 milyar TL ekonomik kazanç elde edildi
Proje ile 530 milyon kWh enerji tasarrufu, 572 milyon m3 su tasarrufu, 3,9 milyon ton sera gazı salımı önlenmesi, 347 milyon ağaç kurtarılması gibi çevresel kazanımlar elde edildi. Evsel atıkların yüzde 13’ten 27,2’ye çıkarılması, yalnızca atık yönetiminde değil, döngüsel ekonomi kapsamında da yeni iş ve inovasyon alanları yaratıyor. Yaklaşık 5,9 milyon ton sera gazı salınımı önlendi. Her biri sadece rakam olsa da hayata etkisi paha biçilemez.
Post modern Lady diplomasisine Emine Erdoğan etkisi
Çağımızın Firs Lady’leri daha çok Afrika açlığını ajandalarına işlerken Erdoğan, gündem yaratan perspektifiyle, “tüketim toplumunu sorgulayan, atığı küresel kalkınmayla bağlantılandıran, davranışsal değişimi merkeze alan, küresel çevre diplomasisine aktivistler dışında kamusal bir yüz kazandıran” yeni bir model inşa etti. BM Habitat, UNEP ile kurulan doğrudan ilişkiler, COP31 sürecinde üstlenilen etkin rol, G20 ve İslam İşbirliği Teşkilatı platformlarında görünürlük faaliyetleri ve “Sıfır Atık’ın” 30’dan fazla ülkenin ulusal atık politikalarına referans olmasını sağlayarak” küresel ölçekte bir değer yaratıldı. “Post-modern First Lady diplomasisi” için yeni bir şablon oluşturuldu. Emine Erdoğan, tavrı, küresel konu başlıkları ve kararlılığıyla tarihin en unutulmaz “first ladyleri” arasında yerini aldı.
Jacqueline Kennedy İle kültürel diplomasi
1960’larda dünyanın en etkili kültürel figürlerinden biri olan Jacqueline Kennedy’nin Fransa ziyaretinde Başkan Kennedy’nin diplomatik çabalarını gölgede bırakacak kadar etkili olması, bugün bile ders kitaplarında anlatılıyor.
Eleanor Roosevelt’in insan hakları
Eleanor Roosevelt yalnızca bir başkan eşi değil, aynı zamanda İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin mimarlarından biriydi. First lady rolünün küresel düzeyde de oyun kurucu olabileceğini tüm dünyaya gösterdi.
Lady Diana, küresel vicdan diplomasisinin ilk örneği
Diana, HIV/AIDS hastalarına dokunan ilk küresel figür oldu. Mayın temizleme kampanyaları uluslararası politika üzerinde baskı unsuru yaratacak kadar etkiliydi.
Teknik Diplomasiye “First Lady Etkisi”
Emine Erdoğan’ın Sıfır Atık girişiminin bir çevre programı olmaktan çıkıp BM tarafından benimsenen bir küresel harekete dönüşmesi, Türkiye’nin kamu diplomasisi tarihinde benzeri az görülen bir etki yarattı, uluslararası yatırım ve işbirliği fırsatlarını artırarak yumuşak güç markasına ekonomik değer kazandırdı.
“İstanbul Sıfır Atık›ın başkenti, insanlığın sürdürülebilir gelecek vizyonunun merkezi”
Emine Erdoğan’ın, Tarım Bakanlığı ve Sıfır Atık Vakfı işbirliğinde düzenlenen “Gıda ve Su İsrafını Önlemek/Geleceği Sahiplenmek” temalı Yüksek Düzeyli Tarım ve Orman Bakanları Panelinde söylediği, “Sıfır atık prensiplerini uygulayarak kendimizi ve hayatlarımızı değiştirmeye başladığımızda göreceğiz ki dünya da bizimle birlikte değişecek” cümlesi diplomasi çizgisinin özeti.
First Lady diplomasisi, anne eli değmiş gibi
Modern insan, kaybettiği maneviyatı çeşitli mana arayışlarıyla çözmeye çalıştığı bir dönemde, sadece organik besinlere değil, organik duygulara, usulca başımızı okşayacak dokunuşlara da aç. Erdoğan’ın duygusal dili Türkiye’nin “çözüm üretici ülke” imajını güçlendirirken, aynı zamanda bölgesel güvenlik gündemlerinden sıyrılarak dünyaya çevre merkezli bir hikâye anlatmasını destekliyor. Uzmanlara göre, Erdoğan’ın Türkiye markasına etkisi milyarlarca dolarlık reklamdan çok daha fazlası. Velhasıl, Emine Erdoğan’ın Sıfır Atık diplomasisi, Türkiye’nin yalnızca çevresel bir kampanya yürütmediğini, aynı zamanda iklim ekonomisi, döngüsel ekonomi ve toplumsal dönüşüm üzerine kurulu bir gelecek vizyonu inşa ettiğini gösteriyor. Bu vizyon, sadece bugüne değil, yarına da yumuşak güç mirası olarak kalacak.”
