Geniş tanımda işsizlik yüzde 28,8

Parasal sıkılaştırma ile daralan ekonomide dar tanımlı resmî veride işsiz sayısı ve manşet işsizlik oranı gerilerken, hızla büyü­yen “örtülü” işsizlik alarm dü­zeyine ulaştı.

Türkiye İstatistik Kuru­mu’nun (TÜİK) Hane hal­kı İşgücü Araştırmasında baz alınan tanım dolayısıyla, umudunu yitirerek iş arama­yı bırakma ve kurumsal olma­yan işlerde düzensiz ve yeter­siz süreli çalışmanın giderek yaygınlaşması bu durumdaki kişileri tanım dışına çıkardı­ğı için, resmi veride kâğıt üze­rinde düşük kalan işsiz sayı­sı martta 2,8 milyona, işsizlik oranı da yüzde 7,9’a geriledi. Ancak işsiz sayılmayıp, ‘po­tansiyel işgücü’ ve ‘eksik istih­dam’ kategorisinde yer veri­len kişiler de dahil edildiğinde toplam işsiz sayısı 11,7 milyo­nu aştı, işsizlik oranı yüzde 28,8’e ulaştı.

Dar tanımda 25 yılın en düşüğü

TÜİK’in açıkladığı mevsim etkisinden arındırılmış veri­lere göre çalışma çağındaki nüfus mart itibarıyla önceki aya göre 39 bin, son bir yılda 446 bin kişi artarak 66 milyon 245 bine ulaştı. Bu kapsamda işgücüne dahil nüfus önceki aya göre 325 bin kişi artarak 35 milyon 404 bin olurken, bir yıl öncekinin 376 bin altında kaldı. Bunun 32 milyon 597 bi­ninin istihdamda olduğu be­lirlendi. Martta aylık bazda 391 bin kişi artan istihdamda­kilerin sayısı, bir yıl öncekinin ise 72 bin altında oluştu.

Dar tanıma göre işsiz sayı­sı önceki aya göre 65 bin, yıllık bazda da 304 bin kişi artarak mart itibarıyla 2 milyon 807 bi­ne geriledi. Buna göre mevsim etkisinden arındırılmış man­şet işsizlik oranı geçen yılın mart ayındaki yüzde 8,7 ve bu yıl şubattaki yüzde 8,2’lik düze­yinden martta yüzde 7,9’a indi.

Dar tanımdaki işsizlerin 1 milyon 536 binini erkek, 1 mil­yon 271 binini kadınlar oluş­turuyor. Buna göre işsizlik oranı erkeklerde yüzde 6,5, ka­dınlarda ise yüzde 10,6 düze­yinde bulunuyor.

Gerçek işsizlik yüzde 28,8

Dar tanıma göre iş gücü­ne katılım aylık bazda 0,4 pu­an artarak yüzde 53,4, istih­dam oranı da 0,6 puan arta­rak yüzde 49,2 oldu. İstihdam oranı erkeklerde yüzde 66,9, kadınlarda yüzde 31,9 olarak gerçekleşti. Dar tanıma göre genç nüfusta (15-24 yaş) işsiz­lik oranının da 0,1 puan artış­la yüzde 15,1 olduğu açıklandı.

TÜİK, mart itibarıyla ça­lışma çağındaki nüfusu oluş­turan 15 yaş ve üzerindekile­rin 30 milyon 840 binle yarıya yakını, işgücüne dahil olma­yan nüfus kabul etti. Bu sayı­nın içinde 5 milyonu aşan “po­tansiyel işgücü” de yer alıyor. Dar tanımla hesaplanan man­şet işsizlik oranı son 25 yılda ilk kez yüzde 8’in altına iner­ken, umudunu yitirip iş ara­mayı bırakanlar ve eksik istih­damdakilerle birlikte geniş ta­nımlı işsizlik ise sayı olarak 11 milyon 730 bine oransal bazda yüzde 28,8’le tarihi en yüksek düzeylerden birine yükseldi.

İşbaşı yapabilecek olup iş bulacağına inanmadığı için iş aramayan, işbaşı yapabile­cek olup ilgili dönemde arama kanallarını kullanmamış olan ve iş arayan ancak hemen iş­başı yapacak durumda olma­yan kategorilerindeki toplam 5 milyon 393 bin kişi, mart ayı için açıklanan işsiz sayısının dışında yer aldı. Hane halkı iş­gücü araştırmasında, işgücü dışında sayılan bu kişiler, ‘po­tansiyel işgücü’ olarak adlan­dırılıyor. Söz konusu kişile­rin sayısı önceki aya göre 421 bin, geçen yılın aynı ayına gö­re 1 milyon 661 bin kişilik ar­tış gösterdi.

Anket haftasında çeşitli iş­lerde toplamda 40 saatten az çalışma olanağı bulabilmiş, düzenli çalışma ve gelir imkâ­nı arayan kişilerin sayısı da 3 milyon 530 bin kişi ile resmi işsiz sayısının üzerinde ger­çekleşti. “Zamana bağlı eksik istihdam” tanımına dahil edi­len bu kişilerin sayısının aylık bazda 60 bin kişilik azalmaya karşılık son bir yılda 845 bin kişi arttığı belirlendi.

Buna göre TÜİK’in ‘âtıl iş­gücü’ olarak tanımladığı ‘po­tansiyel işgücü’ ve ‘eksik istih­dam’ kategorisinde sayılan ör­tülü işsizlerin toplam sayısı, mart ayında 296 bin ve son bir yılda 2 milyon 202 bin kişi ar­tarak 11 milyon 730 bine ulaştı.

Son bir yılda dar tanıma gö­re işsiz sayısındaki azalmaya karşılık, geniş tanımda işsiz sayısındaki rekor artış, işsiz­lik olgusunun giderek perde­lendiğini ortaya koydu.

Dar tanımda kimler ‘işsiz’ sayılıyor?

İşgücü Araştırmasının metodolojisine göre bir kişinin işsiz tanımına girebilmesi ve işsiz sayısında yer alabilmesi için başvurması gereken aktif iş arama kanalları ise şunlar:

-Doğrudan bir işverene başvurma

-Eşe, dosta ricada bulunma

-İŞKUR’a başvurma

-Özel istihdam ofislerine başvurma

-Gazete, dergi, internet aracılığıyla iş arama

-Gazeteye iş ilanı verme veya cevaplama

-Online CV paylaşma veya güncelleme

-Sözlü ya da yazılı iş sınavına/mülakata girme

-Kendi işini kurmak için hazırlıklar yapma

Manşet işsizlik gerçeği yansıtıyor mu?

TÜİK’in anket yöntemiyle gerçekleştirdiği Hane halkı İşgücü Araştırmasının referans dönemi içinde istihdamda olmayan kişilerden iş aramak için son dört hafta içinde aktif iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan çalışma çağındaki kişiler ‘işsiz’ kabul ediliyor. Başka deyişle işsiz olduğu halde bu şartlara uymayanlar, örneğin iş arama kanallarını ilgili dönemde kullanmamış olanlar, iş olsa işbaşı yapmaya hazır olduğu halde umudunu yitirip iş aramayı bırakmış veya ertelemiş işsizler, sayıya dahil edilmiyor.

Sadece belli kriterlere uyan işsizler işsiz sayısına dahil edilerek bunun işgücüne oranına göre manşet işsizlik oranı hesaplanıyor. İş bulma umudunu yitirip aramayı bırakanlar ve kurumsal işlerden çıkarıldığı için geçici, düzensiz, yetersiz süreli işlerle yetinmek zorunda kalan kişilerin sayısı arttıkça örtülü işsizlik büyürken, manşet işsizlik oranı geriliyor. Buzdağının sadece ucunu gösteren dar tanım, ülkedeki işsizlik olgusunun gerçek boyutunu yansıtmaktan uzak bulunuyor.