Gıdada satın alma/ evlilik/flört yılı

Mine ATAMAN
Mine ATAMAN Dünya israf atlası [email protected]

Tarım ve gıda devleri işlerini büyütmek için, trend pazarlardaki uzman şirketler­le flört ediyor, evleniyor veya onları satın alı­yor. “Sağlıklı atıştırmalıklar/proteince zengin içecekler/fonksiyonel gıdalar/kültür et gibi gı­danın hızlı büyüyen inovatif pazarlarına gir­mek isteyen devler, küçük ama alımlı/uzman şirketlere gönlünü kaptırıyor.

General Mills yoğurt üreten şirketini satarken küresel an­lamda en hızlı büyüyen evcil hayvan maması pazarına odaklanmaya karar verdi. PepsiCo, Siete Foods’u 1,2 milyar dolara alarak Dori­tos gibi görece az sağlıklı atıştırmalıklar yanı­na etnik yiyecekler kategorisini eklemiş oldu.

Tyson FoodsBeyon Meat Future, Upside Fo­ods gibi hücresel et üreticilerine yatırım yap­tı. JBS, İspanyol start-up BioTech Foods’u sa­tın aldı. Migros, Givaudan ve Bühler güçlerini birleştirerek hücresel gıda teknolojileri ala­nında çalışacak ‘The Cultured Hub’ı açtılar. Mars Kellonava’yı 36 milyar dolara aldı. Uz­manlara göre 2025, “tarım ve gıdada temkinli büyüme/trend alanlara yatırım yapma/fonksi­yonel gıda üreten uzman markalarla cilveleş­me/maliyetleri düşürme/gıda güvenliği stan­dartlarını artırma yılı” olarak değerlendirecek.

Asgari ücretin yüzde 10’u ekmeğe

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, Ocak 2025 dönemi gıda enflasyonunu yüzde 3,9 olarak açıkladı. Mevsim meyvele­ri ve bazı sebzelerde düşüş yaşanırken limon gibi üretimi yüksek ürünlerde bile fiyat artışı takibe değer. Çiğ süt fiyatındaki artış sonrası yoğurt fiyatı güncellenirken sütlü tatlıların da tadı kaçtı.

TÜİK’e göre gıdadaki enflasyon bir önceki aya göre yüzde 5,47 arttı. FAO’ya göre 2024’te dünya genelinde gıda fiyatları yüzde 6,7 artarken Türkiye’de yüzde 43,6 artış ya­şandı, acaba niye? Asgari ücretle geçinen dört kişilik çekirdek bir ailenin aylık ekmek mali­yeti yaklaşık 2 bin TL, asgari ücretin yaklaşık yüzde 10’u. Yanında bir de simit yerse vay hali­ne. Maaşın tamamı Bomonti pazarı çıkışlı ata tohumu ekmeğe yetmez. Aile yılını ziyadesiyle yaşarken geleneğin mayalandığı sofrada tadı­mız kaçmak üzere.

Meksika’dan ABD’ye misilleme

Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinba­um, “ABD’nin yeni gümrük vergilerini uygu­layacağına inanmadığını, ihtiyaç halinde ken­dilerinin de bir planının olduğunu. Otomotiv endüstrisinde yüzde 5 ile 20 arasında ek ver­giler koyabileceklerini. Trump’a oy veren eya­letler için önemli olan elma, patates, peynir gi­bi ürünlere ek vergi getirebileceklerini, fakat hâlâ diyalogda olduklarını” söylüyor. Meksi­ka’dan sonra Kanada Başbakanı Justin Trude­au da Trump’ın ‘fentanil ve yasadışı göçü’ se­bep göstererek yüzde 25 gümrük vergilerine misilleme yapacağını duyurdu. 4 Şubat’ta “ABD’den ithal ettikleri 155 milyar dolarlık portakal suyu, kahve, fıstık ezmesi gibi pek çok ürüne yüzde 25 ek verginin yürürlüğe gireceği­ni” duyurdu.

Amerikalı çiftçiler endişeli

Ülkeler arası tarım ticaretinde silahlar çekilmişken ABD Çiftlik Bürosu Başkanı Sip­py Duvall, “değer bakımından üç büyük ta­rım pazarına ağır gümrük vergisi kararının ABD’li çiftçilere çok büyük zarar vereceği” konusunda hükümeti uyardı. ABD tarım geli­rinin yüzde 30’u; Meksika, Kanada ve Çin kay­naklı. Uzmanlara göre, “Trump’ın komşularıy­la oynadığı tehlikeli oyun, tüketici harcama ve yatırımlarını yüzde 2,1 azaltabilir.

Cabası, yok­sul dünyaya nur topu gibi bir gıda enflasyonu. Trump’ın yeni dünya paradigmasını destekle­mek üzere ABD’nin iklim farkındalığı belleği siliniyor. Trump Çevre Koruma ajansı (EPA) Kurum Bilim Danışmanlarını görevden al­dı. Uzmanlara göre Trump, kurumlara ‘iklim inkârcılığını destekleyecek’ nitelikte yayın ya­pacak isimleri atıyor. Hükümete ait web sitele­rindeki bilgi ve makaleler siliniyor, NASA’nın iklim web sitesi ‘iklim’ kelimesi yerine, ‘bilime ilişkin daha bütünleşik bir portala geçiş’ me­sajı kullanıyor, iklim değişikliğine odaklanan belgeleri sınırlandırılıyor. Görüşler, Amerika­lı bilim insanlarının dünya bilim çevreleriy­le bağını zayıflatacağı yönünde.

Trump sade­ce iklim konusunda değil bir çok bilim dalında araştırma fonu sağlayan hibe ve kredi prog­ramlarını dondurarak ‘bilimde kaos’ yaşanma­sına neden oluyor. Velhasıl, tarımda bolluk yı­lını bile yönetirken zorlanan memleketimin tarımda kaos yılını, TMO’nun Aralık Ayı Feno­lojik Değerlendirme Raporu’na göre yağışla­rın yüzde 60 azaldığı Konya, Urfa, Diyarbakır, Mardin’deki verim düşme riskini nasıl yöne­teceği, elini korkak alıştırmayacak dış mihrak­larla nasıl mücadele edeceği merak konusu.

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar