Hazır giyimde sürdürülebilirlik için analiz ve inovasyon
Gezegenin sınırlı kaynakları tükenirken, üreticinin çalışmak zorunda olduğu yeni bir dersi var: Ürün yaşam döngüsü yönetimi ve sürdürülebilir tasarım. Hızlıca çözüm üretmesi gereken sektörlerin başında ise tekstil geliyor. Sürdürülebilirlik uygulamalarını teşvik etmek amacıyla, İstanbul Hazır Giyim Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB), Türk Ekonomi Bankası (TEB) finansman desteğiyle oldukça kapsamlı bir kılavuz hazırlattı.
“Hazır Giyimde Sürdürülebilirlik Kılavuzu” sürdürülebilirlik yönetiminde öncelikle Yaşam Döngüsü Analizi (LCA) sürecinin önemine değiniyor. Analiz, ürünün hammaddeden üretime, kullanım sürecinden atık yönetimine kadar tüm aşamalarındaki çevresel etkilerini değerlendiriyor. Enerji tüketimi, su kullanımı, sera gazı emisyonları ve atık üretimi faktörlerini inceliyor. Bu veriler ise, tasarımcıların ve üreticilerin çevresel etkiyi en aza indiren sürdürülebilir ürünler oluşturmasına yardımcı oluyor. Analiz; çevresel etkiyi anlamak, sürdürülebilir malzeme seçmek, üretim süreçlerini optimize etmek, kullanım ömrünü uzatmak, geri dönüşüm ve geri kullanım yöntemleri oluşturmak için yol gösteriyor. Analizin sağladığı veriler, doğru stratejinin ve sürdürülebilir tasarım için yapılabilecek değişikliklerin belirlemesini sağlıyor.
Döngüsel moda için inovasyon şart
Üretimde yenilikçi bakış ile yeni çözümler üreten öncü iyi uygulamalara ihtiyaç var. Moda endüstrisinde iyi örneklerden biri, döngüsel moda için kumaş atıklarını inovatif süreçlerle giysi askısına dönüştüren Koton. Polyamid bazlı mayo kumaşlarının kesim atıklarını özel bir üretim süreciyle giysi askısına dönüştürerek atık miktarını azaltıyor. Kaynakların daha verimli kullanılması ve karbon ayak izinin azaltılması yönünde önemli bir adım atılmasını sağlıyor.
Kumaşların kesim atıkları ile yapılan AR-GE çalışmaları sonucunda yaklaşık 1 ton atık kumaş, plastik granül haline dönüştürüldü. Granüller askı üretim sürecinde kullanılarak 15 bin adetten fazla askı elde edildi. 2024 Kasım ayında 87 Koton mağazasında “suya saygı” koleksiyonunda kullanılmaya başlandı.
Döngüsel ekonomi vizyonuyla yapılan bu inovatif projeyi Koton Yönetim Kurulu Üyesi Gülden Yılmaz şöyle anlatıyor: “Proje çevresel etkilerimizi azaltırken aynı zamanda Koton’un sürdürülebilir moda anlayışının üretimden vitrine kadar tüm süreçlere entegre edilmesi anlamına geliyor. Bu yeni nesil askılar mevcut askılarla eşdeğer. Ömürlerini tamamladıklarında yeniden geri dönüşüme alınabiliyorlar. Böylece mayo üretiminden kalan yaklaşık 1 ton fire kumaşın çevreye atılmasını engellemiş olduk.”
Dönüşüm için sürdürülebilir yaşam kültürü oluşmasının, bakış ve davranış değişiminin şart olduğunu sık sık tekrar ediyorum. Koton 2020 yılında “Yaşama Saygı” manifestosu yayınlayarak bunun için çalışacağını açıklamıştı. Yılmaz konuya yaklaşımları için şunları söylüyor: “Amacımız hem moda sektöründe hem de toplumda farkındalık artırmak, tedarikçilerimizi ve müşterilerimizi bu dönüşüme ortak etmek. En önemlisi de mümkün olan her noktada sürdürülebilir aksiyonlar almayı bir davranış olarak benimsemek. Müşterilerimize ve iş ortaklarımıza, sürdürülebilirliğin somut bir üründe yaşamımızın bir parçasına dönüşebildiğini gösteriyoruz.”
Döngüsel ekonomide buna benzer iyi uygulama örnekleri, bize yenilikçi bakışla nelerin mümkün olabileceğini gösteriyor. “İşte döngüsel gelecek” için çalışan öncü kurumlar, Ekim ayında Sürdürülebilir Yaşam Festivali’nde gençler ve üniversitelerle buluşarak döngüsellik için ilham veriyorlar.
