Her ay 3.2 milyar dolar “dış borç arttıran” özel sektör (üretici) varsa…
Özel sektör…
2000 yılında, yurtdışından aldığı borçların (yabancının üretip, tasarruf ettiği para) toplamı 30 milyar doları aşmış…
* * *
Yükselen dış borç nedeniyle:
Tasarruf, verimlilik, eğitim reformu, özel sektör desteklemelerine öncelik verdiğimiz; 2001-2005 yıllarını kapsayan 8’inci Beş Yıllık Kalkınma Planı, “ithal ikamecilik” başlığı öne çıkarılarak hazırlanmış…
* * *
Aynı kalemdeki borç:
2005 yılında, yani 5 yılda, yaklaşık iki kat artarak 64 milyar dolara ulaşmış…
* * *
Yükselen dış borç nedeniyle:
2007-2013 yıllarını kapsayan, 9’uncu Beş Yıllık Kalkınma Planı “yapısal reformlar hızlandırılacak” başlığı öne çıkarılarak hazırlanmış…
* * *
Özel sektörün dış borçlanması:
Sonraki 5 yılda da katlamaya devam etmiş ve 2010 yılında 135 milyar doları yakalamış…
Bir sonraki 5 yılda da artış sürmüş ve 2015 yılında 210 milyar doları aşmış…
* * *
Tüm bu veriler, akla şu matematiği getiriyor: Ticarette o dönem yaşanan canlılık, üretimle değil, borçlanmayla sağlanmış…
Bugünkü sıkıntıların temeli de, o borçlanmalarla atılmış…
* * *
Sonraki programları, stratejik planları ve eğitim/hukuk/tarım reformlarından oluşan içeriklerini hepimiz ezbere biliyoruz…
VELHASIL
Dün, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) açıkladı:
Eylül sonu itibarıyla, özel sektörün yurt dışından sağladığı toplam kredi borcu 206 milyar doları aştı…
* * *
Kısacası:
Özel sektör, ya üretemedi, ya ürettiğini satamadı…
Veya ürettiği talep görmedi veya ürettiğini zararına sattı…
Ve açığını da yine, borçlanmayla kapattı, kapatmaya çalıştı…
* * *
Sonuçta:
Özel sektörün dış borç tutarı önceki “3 aylık” döneme göre 9.7 milyar dolar arttı…
Yani mevcut borcunun üstüne, her ay 3.2 milyar dolar daha borçlandı…
