İkinci yarı zamları belli oluyor  

Bu hafta belli olacak yı­lın ilk yarısındaki enf­lasyona göre memur ve emeklilerden oluşan 20,5 mil­yon dolayındaki nüfusun bu­na göre belirlenen ikinci yarı yıl maaş/aylık artışlarının ora­nı da kesinleşecek. Piyasaların beklediği altı aylık enflasyon, SSK ve BAĞ-KUR emekli ay­lıklarında yüzde 17’ye, memur maaşı ve emekli memur aylık­larında ise yüzde 16’ya yakın oranda bir artışa denk geliyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), tüketici fiyat endek­sinde (TÜFE) haziran ayın­da gerçekleşen değişimi 3 Temmuz Perşembe günü saat 10.00’da açıklayacak. Böyle­ce yılın ilk altı ayında gerçek­leşen enflasyon ile memur ve emeklilerin buna göre belir­lenen ikinci altı ay yasal zam oranları da belli olacak.

Sosyal Güvenlik Kuru­mu’nun (SGK) ilk çeyrek itiba­rıyla açıkladığı son verilere gö­re ülke genelinde 3 milyon 651 bin 174 memur ile 11 milyon 399 bin 334’ü 4A (eski SSK), 2 milyon 920 bin 979’u 4B (es­ki BAĞ-KUR) ve 2 milyon 538 bin 945’i 4C (eski Emekli San­dığı) kapsamında olmak üzere toplam 16 milyon 858 bin 758 emekli ve hak sahibi bulunu­yor. Buna göre perşembe gü­nü belli olacak zamları bekle­yen toplam nüfus 20,5 milyona ulaşıyor. Bu hafta belli olacak oranlar aileleri ile birlikte dü­şünülünce 50-60 milyonluk bir kitleyi ilgilendiriyor.

Haziran enflasyonu için düşük tahmin

TÜİK’e göre ocak-ma­yıs döneminde TÜFE bazın­da enflasyon yüzde 15,09 ola­rak gerçekleşmişti. Memur ve emeklilere yapılacak zammın hesabında, haziran ayı ile bir­likte oluşacak altı aylık gerçek­leşme baz alınacak.

Merkez Bankası’nın finan­sal ve reel sektördeki karar alı­cı ve uzman kişilerden oluşan “piyasa katılımcıları” ile yap­tığı ankette, İran-İsrail savaşı ile yükselen petrol fiyatlarına rağmen, haziranda aylık TÜ­FE artışı beklentilerinin or­talaması yüzde 1,61 ile düşük çıktı. Aylık oranın tam olarak Piyasa Katılımcıları Anketi’n­de çıkan bu düzeyde gelmesi durumunda ocak-haziran dö­nemi tüketici enflasyonu yüz­de 16,95’e ulaşacak.

Aylık ödeme 300 milyara yakın

Emekli ve hak sahiplerine ayda 300 milyar liraya yakın aylık ödemesi yapılıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) ilk çeyrek verilerine göre 25,4 milyon aktif sigortalı çalışandan toplam 881,9 milyar lira prim tahsil eden Kurum, 16,9 milyon emekli ve hak sahibine bu yıl ocak ayında 290,2 milyar, şubatta 294 milyar, martta 285,7 milyar lira olmak üç ayda toplam 867 milyar lira emekli aylığı ödedi.

Aktif sigortalılardan tahsil ettiği primlerle emekli ve hak sahiplerine aylık ödeyen SGK, çeşitli sosyal kesimlere yönelik devletçe üstlenilmiş ödemeleri de gerçekleştiriyor, ancak bu ödemeler bütçeden karşılanıyor. İlk üç ayda söz konusu kalemlerle birlikte toplam geliri 1 trilyon 241,2 milyar lira olan SGK’nın toplam gideri ise 1 trilyon 298,9 milyar liraya ulaştı ve Kurum üç ayda 57,7 milyar liralık bir açık verdi.

Memura 5 ayda 1,2 trilyon TL ödendi

Bu yılın ilk beş ayında devlet, merkezi yönetim bütçesinden memurlar için 356,5 milyarı temel maaş, 728,4 milyarı zamlar ve tazminat, 53 milyarı ek çalışma karşılıkları, 27,9 milyarı sosyal haklar, 26,7 milyarı ödenekler, 4,6 milyarı ödül ve ikramiyeler, 1,1 milyarı da diğer olmak üzere toplam 1 trilyon 198,3 milyar lira ödeme gerçekleştirdi.

Memurlar için yapılan toplam harcama, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 34,8 oranında arttı. Bütçeden memurlara yapılan ödemenin bu yıl altı aylık hacminin 1,4 trilyon lirayı, ikinci yarı yıl zammıyla yılın tümünde 3 trilyon lirayı aşması bekleniyor. 2024 bütçesinde memurlara ayrılan ödenek de 2,8 trilyon lira düzeyinde bulunuyor. Memurların yanı sıra sözleşmeli personel, kamu işçileri, Cumhurbaşkanlığı, milletvekilleri, istihbarat personeli, geçici çalışanlar ve diğer personelle birlikte bu yıl ilk beş ayda bütçede toplam personel gideri yüzde 36,4 artışla 1 trilyon 470,2 milyar liraya ulaştı, bu da toplam bütçe giderlerinin yüzde 27,5’ini oluşturdu.

Kamu çalışanları adına sosyal güvenlik kurumlarına yapılan toplam prim ödemeleri de geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 34,7 artışla 179 milyar liraya ulaştı. Bu ödemelerin de 135,5 milyar lira ile büyük bölümünü sayıları 4 milyona yaklaşan memurlar adına yapıldı. Ancak memurlar adına yapılan ödemenin bütçede geçen yıl ilk beş ayda yüzde 24 olan payı bu yıl aynı dönemde yüzde 22,4’e, toplam personel giderinin payı yüzde 29’dan yüzde 27,5’e, sosyal güvenlik primi ödemelerinin payı da yüzde 3,6’dan yüzde 3,4’e düştü. Bunda da özellikle faiz ödemelerinin neredeyse ikiye katlanmasının bütçe giderlerini büyütmesi etkili oldu.