İşe giriş bildirgesi verildi ama prim yatırılmadıysa… Zaman aşımı uygulanır mı?
Çalışanlar için sigorta primlerinin düzenli yatırılması, sosyal güvenlik haklarının temelidir. Ancak bazı işverenler, işe giriş bildirgesi vermiş olmalarına rağmen çalışanlarını SGK’ya hiç prim bildirimi yapmadan çalıştırmaktadır.
Bu gibi durumlarda işçiler, yıllar sonra haklarını aramak üzere “hizmet tespiti davası” açmaktadır. Peki, böyle bir durumda zaman aşımı süresi işler mi?, dava reddedilir mi?, Yargıtay bu konuda ne diyor? İşte tüm yönleriyle…
İşe giriş bildirgesi zaman aşımını başlatır mı?
Uzun yıllardır Yargıtay uygulamasında şu ilke benimsenmişti: “İşe giriş bildirgesi verilmiş olması, SGK’nın çalışmayı öğrendiği anlamına gelmez. Bu nedenle zaman aşımı başlamaz.”
Buna göre, SGK prim ödemesi ya da aylık bildirge almamışsa çalışanın sigortalılığından haberdar olmadığı kabul edilirdi ve 5 yıllık hizmet tespiti süresi başlamazdı. Bu durum, birçok işçiye yıllar sonra bile dava açma imkânı sağlıyordu.
2023 yılında ne değişti? Yargıtay’dan kritik karar
Ancak 2023 yılında Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, önceki kararlarına kıyasla farklı bir yaklaşım sergiledi.
-Yargıtay HGK Kararı: 29.03.2023 – 2023/224 E., 2023/265 K.
-Kararın özeti:
“İşe giriş bildirgesi veya diğer sigorta belgelerinin Kuruma ulaşması, SGK’nın çalışmadan haberdar olduğu anlamına gelir. Bu durumda 5 yıllık hak düşürücü süre başlar.”
Bu karar, özellikle 2023 sonrasında açılan davalar için kritik bir kırılma noktası oluşturdu. Çünkü artık bazı mahkemeler, bu kararı referans alarak “SGK çalışmayı biliyordu, zaman aşımı süresi işlemeye başlar” yorumunu yapmaya başladı.
2024 ve 2025’te yerel mahkemeler ne yaptı?
2024 ve 2025 yıllarında yerel mahkemeler, özellikle işe giriş bildirgesi bulunan ama prim yatırılmamış çalışanların açtığı hizmet tespiti davalarında zaman aşımı itirazlarını kabul etmeye başladı.
Bazı mahkemeler, Yargıtay’ın 2023 kararını gerekçe göstererek:
-İşe giriş bildirgesinin SGK tarafından alınmış olmasını,
-SGK’nın çalışmadan haberdar olduğu şeklinde değerlendirdi.
-Bu durumda davanın 5 yıl içinde açılmamasını zaman aşımı olarak nitelendirdi ve davaları reddetti.
Bu Ne Anlama Geliyor?
-2023 öncesinde açılan davalarda genellikle zaman aşımı uygulanmazken,
-2023 sonrası açılan davalarda zaman aşımı uygulanmaya başlanmış,
-Yerel mahkemeler daha dar yorumlar yapmaya başlamıştır.
Ancak bu yorumların Yargıtay nezdinde bir içtihat birliğine dönüşüp dönüşmediği henüz net değildir. 2024 ve 2025 yıllarında Yargıtay’ın aynı konuda henüz yeni bir kararı bulunmamaktadır.
Hizmet tespiti davasında süreler neye göre işliyor?
-506 sayılı Kanun’un 79. maddesi (geçerli hükümler): “Sigortalı bildirilmeyen çalışmalar için hizmet tespiti, hizmetin geçtiği yılın sonundan itibaren 5 yıl içinde istenebilir.”
-Ancak bu 5 yıllık sürenin başlangıcı tartışmalıdır.
-SGK’nın çalışmayı ne zaman öğrendiği temel kriterdir.
-İşe giriş bildirgesi bu öğrenme için yeterli mi? 2023’e kadar “hayır” denirken, artık “evet” diyen kararlar da ortaya çıkmıştır.
Ne yapmalı?
1-2023 öncesi çalışması olup SGK’ya bildirilmeyen çalışanlar, bir an önce dava açmalıdır.
2-İşe giriş bildirgesi olan ancak prim yatırılmamış kişiler, zaman aşımına uğramamak için dava açma süresini dikkate almalıdır.
3- Yerel mahkeme kararı olumsuz olsa bile, Yargıtay aşamasında savunma yapılmalı ve önceki içtihatlar delil olarak sunulmalıdır.
4- İşçi lehine deliller (tanık, bordro, mesaj, mail, kamera kaydı) mutlaka dosyaya sunulmalıdır.
Sonuç: Zaman aşımı uygulaması değişiyor mu?
İşe giriş bildirgesi verilmiş ama prim ödenmemiş durumlarda hizmet tespiti davası açmak isteyenler için hukuki zemin 2023 sonrası kısmen değişmiştir. Yargıtay’ın 2023 kararı, yerel mahkemelerde zaman aşımı yönünde yorumların artmasına neden olmuştur. Ancak bu kararın genel bir içtihat birliği oluşturup oluşturmadığı henüz kesinleşmemiştir. Çalışanların hak kaybı yaşamamaları için, bu süreci uzman bir hukukçu ile dikkatle yürütmeleri büyük önem taşımaktadır.
