İstihdam yaratarak enflasyon düşer mi?

Kendi içinde çe­lişiyor gibi gö­rünen başlıklar üzerinde fikir bir­liğine varmak ger­çekten zor. Türki­ye ekonomik olarak büyüyor, bunu açık­lanan verilerden ta­kip ediyoruz, buna karşın çalışan nüfu­sun bu büyümeden aldığı pay ise azalıyor. Hat­ta öyle ki 5-10 yıl önce daha iyiydi şeklinde yakınmaları sıklıkla duyuyoruz. Zira ha­yat pahalılığı o kadar yük­sek ki, maaşlara gelen zam ile cebimize giren para mas­raflara yetmiyor.

Ülkede ya­şayan insan sayısını kabaca 100 milyon ve ülkenin eko­nomik büyüklüğünü de 1.5 trilyon dolar olarak yuvar­lıyorum, kolay anlaşılması için. Normalde kişi başına 15 bin dolar düşmesi bekle­nir. Ancak gelir dağılımın­daki bozukluk yüzünden, en çok kazanan 20 milyonluk kısım 750 milyar dolar ge­lir elde ediyor, yani kişi başı gelir 37.500 dolar, bu İspan­ya ya da İtalya ortalamasına yakın. Kalan 80 milyonluk kısım ise diğer 750 milyarı paylaşıyor, yani kişi başı ge­lir 9 bin dolar civarı, Kuzey Makedonya ya da Arnavut­luk düzeyinde.

Teşhis olmadan tedavi olmaz

Takdir edersiniz ki salt pa­ra politikası ile yüksek gelir elde eden kesimi yavaşlata­mıyoruz, düşük gelir grubu ise zaten minimuma indirdi­ği tüketimini belirli bir sevi­yenin altına getiremiyor do­ğal olarak. En başından beri söylenen enflasyonu düşü­receğiz ama istihdamı da gö­zeteceğiz söylemi, aslında maliye politikası ile pek bir şey yapmayacağız an­lamına geliyor. Dün­yada enflasyon ile ger­çekten mücadele edip bunu başaramayan ül­ke yok, enflasyonu dü­şürmeden geniş kit­leleri refaha ulaştır­mayı başarabilen ülke de yok diğer yandan. Enflasyon ile müca­dele bir süre için başta bütçe olmak üzere açık ve­rilmemesine dayanır.

Dev­let tahvil satarak borçlandı­ğı ve toplayabildiği ile elde ettiği gelirin üzerinde har­carsa arz talep dengesi bo­zulur, ya da dolar kurunun sürekli enflasyonun altında kalması ile tüketim malı it­halatı artarsa ve içerde üre­ticinin koşulları ağırlaşırsa orada da dengenin oluşması mümkün değildir. Teşhis ol­madan tedavi olmaz, ancak önce sorunların varlığını ka­bul etmek gerekir. Dünya bi­ze eur/usd paritesini yukarı­da ve petrol fiyatlarını aşağı­da tutarak bir fırsat sunuyor ancak ne kadar kullanabili­yoruz tartışılır.