Karakışlar…

Leipzig Üniversitesi’nden Karsten Haustein’e göre Temmuz 2023 ayı, tarihin en sıcak ayı olarak kayıtlara geçebilir. Tarihin en sıcak ayından kasıt, son 120 bin yılın en sıcak ayı... İklim araştırmacısı Leon Simons ise “Güvenilir ölçümler başladığından beri küresel hava sıcaklığı ortalaması ısınan dünyamız için önemli bir eşik.

Önümüzdeki 1.5 yılda günlük, aylık ve yıllık hava sıcaklığı rekorlarının daha sık kırılmasını bekliyoruz” açıklamasıyla geçtiğimiz yılın 3 Temmuz gününün en sıcak gün olarak kayıtlara geçtiğini söyledi. Hava sıcaklık ölçümlerinin başladığı 19’uncu yüzyılın sonundan beri Avrupa en sıcak 2 yılını geride bıraktı. Avrupa Birliği ülkeleri kışa doğalgazda kritik bir arz talep dengesiyle girdi.

Rusya’dan gaz akışının büyük ölçüde azaldığı ikinci kışa hassas bir arz talep dengesiyle giren Avrupa, 12 ay öncesine göre fiyatlar kriz öncesine göre 3 katı seviyesinde. Avrupa’da şartlar geçen kışa göre daha iyi durumda olsa da hava koşulları, talebin düşürülmesi, küresel gaz piyasasındaki gelişmeler, Avrupa’da bu kış gaz tedarik güvenliği ve fiyatlar açısından belirleyici olacağı öngörülüyor.

AB üyesi 27 ülke, Ukrayna Savaşı öncesi 2021 yılında toplam 412 milyar metreküp gaz tüketti. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre, bu miktarın 155 milyar metreküpü yani toplam gaz ithalatının yüzde 45’i, Rusya’dan karşılanıyor. AB, gaz tüketimini azalttığını ve Rus gazının yerine büyük ölçüde LNG ile telafi ederek arz ve talebi dengeleme yoluna gitti.

AB ülkeleri, Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaş sonrası en büyük tedarikçisi Rusya’dan gaz alımını kademeli olarak azaltmaya çalışırken, Rusya da yaptırımlara karşılık olarak kıtaya gaz akışını büyük ölçüde kesti. Arz talep dengesinin bozulmasıyla, Avrupa’da gaz fiyatları rekor seviyeye çıktı, tedarik güvenliğinin sağlanması için birçok ülke, talebi düşürmeye yönelik önlemleri uygulamaya koydu.

Avrupa, Rus gazının açığını kapatmak için sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithalatını 2021 yılına göre yüzde 60 artırarak rekor kırdı. Gas Infrastructure Europe verilerine göre, AB’nin gaz depolarında şu anda doluluk oranı yüzde 96 seviyesinde. Bu oran 112 milyar metreküp gaza karşılık geliyor. AB üyesi 27 ülkenin 18'inde bulunan bu tesislerde toplamda 116 milyar metreküp gaz depolanabiliyor.

Mevcut verilere göre, Almanya’nın gaz depolarında 25 milyar metreküp, İtalya’da 19 milyar metreküp, Hollanda’da 14 milyar metreküp, Fransa’da 13 milyar metreküp, Avusturya’da 10 milyar metreküp, Macaristan’da 7 milyar metreküp gaz bulunuyor. Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, İspanya, Hırvatistan, Polonya, Romanya gibi ülkelerde de doğalgaz depo kapasitesi bulunuyor.

LNG zorunlu hale geldi

Depolardaki doluluk oranları rekor seviyede olmasına rağmen, Avrupa’ya Rus gaz akışının kesilmesi, gaz talebini en az yüzde 15 düşürmeye yönelik tedbirleri sürdürmesini ve küresel piyasalardan LNG tedarikine devam etmesini zorunlu hale getirdi. Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings’in Petrol ve Gaz Direktörü Dmitry Marinchenko, Ukrayna Savaş’ı öncesi Rusya’nın Avrupa gaz pazarındaki payının sürekli olarak yüzde 30’un üzerinde olduğunu açıkladı.

523 milyondan 75 milyona düşüş

 AB’nin 2019’da Rusya’dan günlük gaz tedarikinin 523 milyon metreküp seviyesinde olduğu ancak bu rakamın 2021’de günlük 413 milyon metreküp, 2022’de 186 milyon metreküp ve 2023’te sadece 75 milyon metreküp olarak açıklandı.

AB’nin gaz tedarikinde geçen yıla kıyasla daha iyi durumda olduğunu belirten düşünce kuruluşu Bruegel’in Enerji ve İklim Danışmanı Ben Mc Williams, AB’nin LNG ithalat kapasitesi geçen yıla göre yaklaşık yüzde 20 arttığını ve Avrupa için bu kışa yönelik başlıca zorluğun, gaz talebini düşürmeye devam etmek olduğuna dikkat çekiyor. Zemheri’nin tam ortasında Avrupa ülkeleri “karakışlar”ın bir an önce sona ermesini umut ediyor…