Kendi isteğiyle işten ayrılanlar kıdem tazminatı alabilir mi?

Kimler, han­gi şartlarda tazminat hakkı elde eder?

İşçi - işveren ilişkilerinde en önemli tartışma konularından biri kıdem tazminatı­dır. Çoğu çalışan, yalnızca işveren tarafından işten çıkarıldığında kıdem tazminatı alınabileceği­ni düşünür. Oysa Sosyal Güvenlik Kanunu, ken­di isteğiyle işten ayrılan bazı sigortalılara da bu hakkı tanımaktadır.

Hangi şartlarda mümkün?

Çalışanlar, yaş şartı aranmaksızın sigortalı­lık süresi ve prim gün sa­yısını doldurduklarında Sosyal Güvenlik Kuru­mu’ndan (SGK) “Kıdem Tazminatına Esas Yazı” alarak işten ayrılabilir ve kıdem tazminatı talep edebilirler.

İlk sigortalılık tari­hine göre şartlar:

-8 Eylül 1999’a kadar sigortalı olanlar:

-En az 3600 prim gü­nü varsa, SGK’dan yazı alıp işten ayrılarak kı­dem tazminatına hak ka­zanırlar.

-9 Eylül 1999 – 30 Ni­san 2008 arası sigortalı olanlar:

-4500 prim günü ve 25 yıllık sigortalılık sü­resi şartlarını tamam­ladıklarında tazminat hakkı elde ederler.

-Alternatif olarak: 7000 prim günü tamam­layanlar, 25 yılı bekle­meden de kıdem tazmi­natı alabilirler.

-1 Mayıs 2008 sonra­sı sigortalı olanlar:

-Kademeli olarak ar­tan prim gün şartını ye­rine getirmelidirler:

-2008’de başlayanlar: 4600 gün

-2009: 4700 gün

-2010: 4800 gün

-2011: 4900 gün

-2012: 5000 gün

-2013: 5100 gün

-2014: 5200 gün

-2015: 5300 gün

-2016 ve sonrası: 5400 gün

Bu şartları tamamla­yanlar, SGK’dan yazı alıp noter aracılığıyla işvere­ne bildirerek işten ayrı­labilirler.

Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?

-Kıdem tazminatı, iş­yerindeki her bir yıl için 1 brüt maaş olarak he­saplanır.

-Ancak bunun bir üst sınırı vardır. 2025 yılı için kıdem tazminatı ta­vanı 53.919,68 TL’dir.

-Yani maaşı yüksek olan ça­lışanlar için da­hi yıllık tazmi­nat bu tutarı aşa­maz.

İşten ayrıldıktan sonra tekrar çalışılabilir mi?

Evet. Kıdem tazmina­tına esas yazı ile işten ayrılanlar daha sonra başka bir işyerinde ça­lışmaya devam edebilir. Hatta aynı şartları tek­rar sağladıklarında ye­niden kıdem tazminatı hakkı elde edebilirler.

İşveren ödeme yapmazsa ne olur?

İşveren kıdem taz­minatını ödemezse:

1. Öncelikle arabulu­cuya başvurulur.

2.30 gün içinde anlaş­ma sağlanamazsa dava açılarak yargı yoluna gi­dilir.

Sonuç olarak: Kıdem tazminatı, yalnızca iş­verenin işten çıkardığı çalışanlara değil; belirli şartları tamamlayan ve kendi isteğiyle işten ay­rılan çalışanlara da ta­nınan bir haktır. Şart­ları sağlayan çalışanlar, SGK’dan yazı alarak no­ter aracılığıyla işverene bildirim yapmalı, öden­mezse arabulucu ve yar­gı yolunu kullanarak haklarını aramalıdır.