Memur ücretinde ‘hedef enflasyon’a endeksleme sinyali
Memurlar ve memur emeklileri adına yürütülen toplu sözleşme görüşmelerinde hükümet kanadının son teklifindeki zam oranları, Moody’s’in not artırımı için şart koştuğu “gerçekleşen enflasyon yerine beklenen (hedef) enflasyona endeksleme” uygulamasına 2026’da fiilen geçişin işaretini verdi.
Enflasyon beklentilerini çıpalamak için stratejik bir adım olarak görülen beklenen enflasyona endekslemenin, asgari ücrette yılbaşında yapılacak artışta da esas alınma olasılığı doğdu.
Ülke genelindeki toplam sayıları 6 milyonu aşan memurlar ile memur emeklileri bu yılın ilk yarısında, toplu sözleşme kapsamında yüzde 6 zam almış, geçen yılın ikinci yarasında alınan zamla gerçekleşen enflasyon arasındaki marj dolayısıyla yüzde 5,54’lük enflasyon farkının da eklenmesiyle maaş ve aylıklardaki toplam artış 11,54’e ulaşmıştı. Bu yılın temmuz başında ise ikinci yarıyıl (Temmuz-Aralık 2025 için toplu sözleşme ile alınan yüzde 5’lik zamma, ilk yarıda doğan yüzde 10,57’lik enflasyon farkı ile memur ve emeklileri toplamda yüzde 15,57 zam almıştı. Buna göre memur maaşları ile memur emekli aylıklarında 2025 yılındaki kümülatif artış yüzde 28,9 oldu.
Hükümetin 2026 teklifi
Hükümet, memur ve memur emeklisinin toplu sözleşme sürecinde yeni zam teklifini açıkladı. Kamu İşveren Heyeti, memur ve memur emeklileri için Kamu Görevlileri Sendikaları Heyetine 2026 yılının ilk altı ayında yüzde 11, ikinci altı ayında yüzde 7 oranında, 2027 yılında da ilk altı ayda yüzde 4, ikinci altı ayda yüzde 4 zam teklif etti. Verilen teklif kamu görevlileri sendikalarınca kabul edilmedi.
Toplu sözleşme süreci en geç 31 Ağustos’ta sona erecek. Bu tarihe kadar uzlaşma sağlanamazsa Kamu Görevlileri Hakem Kurulu devreye girecek. Hakem Kurulunun vereceği karar bağlayıcı olacak. İki yıllık sürede uygulanacak toplu sözleşme zammı bu şekilde netleşecek.
Moody’s’in notu artırma şartı
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Türkiye’nin kredi notunu bir kademe yükseltirken, izleyen dönemde not artırımları için “ücret artışlarının gerçekleşen değil beklenen enflasyona göre yapılması şartını öne sürmüştü. Moody’s, temmuz ayında yaptığı değerlendirmede, parasal sıkılaştırma sürecindeki kararlılığı esas alarak Türkiye’nin “B1” olan ihraççı ve yabancı para cinsinden kıdemli teminatsız tahvil notlarını “Ba3”e yükseltmiş, yeni not artırımları için başlıca şartlarını ise “enerjide ithalata bağımlılığın azaltılması, ücret artışlarında geçmiş enflasyona endekslemeye son verilmesi (hedef enflasyona göre belirleme) ve kalıcı Merkez Bankası bağımsızlığı” şeklinde sıralamıştı.
Bu alanlarda önerdiği değişiklik ve reformları, Türkiye’nin döviz kuru ve enflasyon şoklarına karşı duyarlılığını yapısal olarak azaltacak faktörler olarak sıralayan Moody’s, Türk ekonomi yönetimi makroekonomik istikrarı yeniden tesis eden ve dış kırılganlık risklerinde önemli bir azalma sağlayan politikaları etkili bir şekilde uygulamaya devam ederse, yeni bir not artışının söz konusu olabileceğini bildirmişti.
Asgari ücrette artış oranı ne olur?
Gerçekleşen enflasyona endeksleme esaslı mevcut sistemde SSK ve BAĞ-KUR emeklileri, her yıl ocak ve temmuz başında izleyen altı aylık dönemde geçerli olmak üzere bir önceki altı ayda gerçekleşen TÜFE artışı kadar zam alıyor. Memur maaşları ve memur emekli aylıkları ise kamu çalışanları sendikaları ve devlet temsilcileri arasında bağıtlanan toplu sözleşmeler kapsamında altı aylık dönemler için geçerli olmak üzere yılda iki kez artırılırken, ilgili altı ayda gerçekleşen enflasyon, o dönemde uygulanan zammı aşarsa, bir sonraki altı ayda uygulanacak zam oranına, önceki altı ayda oluşan enflasyon farkı ilave ediliyor.
Ekonomi çevrelerinde hedef enflasyona endeksleme uygulamasının memurlar ve emeklileri ile başlayıp asgari ücretliler ile SSK ve BAĞ-KUR emeklilerine de yaygınlaştırılma olasılığı dillendirilmeye başladı. Merkez Bankası’nın 2026 enflasyon tahminini ve kamu görevlilerine yapılan resmi zam teklifinden yola çıkılarak yılbaşında asgari ücrete yapılacak zammın da yüzde 19’u geçmeyeceği görüşü öne sürülüyor.
Genel yöntem haline gelmesi durumunda, beklenen enflasyona endeksleme uygulaması, asgari ücretli kesimin yanı sıra 11,4 milyon SSK, 2,9 milyon BAĞ-KUR ve 2,5 milyon memur emeklisi ile 3,6 milyon aktif çalışan memur olmak üzere 30 milyona yakın kişinin gelir düzeyi ve yaşam koşullarını etkileyecek. Bu kişiler aileleri ile birlikte düşünüldüğünde, sistem değişikliğinden etkilenecek toplum nüfus 50-60 milyon arasında tahmin ediliyor.
2026 teklifi enflasyon tahmini kadar
Toplu sözleşme sürecinde Kamu İşveren Heyeti’nin yaptığı son teklifteki oranlar, Merkez Bankası’nın son enflasyon raporunda 2026 ve 2027 yıllarına ilişkin revize ettiği enflasyon hedefleriyle örtüşüyor. Banka’nın geçen hafta açıkladığı yılın üçüncü enflasyon raporunda yer alan revize hedeflere göre TÜFE bazında enflasyonun 2026 yılında orta noktası yüzde 16 olmak üzere yüzde 13 ile yüzde 19 aralığına gerçekleşeceği öngörülürken 2027 için de yüzde 9 oranında enflasyon tahmini yapıldı.
Kamu çalışanlarının toplu sözleşme görüşmelerinde hükümet kanadının 2026’da altı aylık dönemler için önerdiği yüzde 11+7’lik artış oranlarının yıllık bileşiği yüzde 18,8’le, son enflasyon tahmininin üst bandına denk geliyor. 2027 için önerilen yüzde 4’erlik zamların yıllık bileşiği de yüzde 8,2 ediyor ve anılan yıl için öngörülen enflasyon tahmini ile örtüşüyor. Bu arada Uluslararası Para Fonu (IMF), Türkiye için 2026’da yüzde 18,95 ve 2027’de yüzde 15,27 oranında TÜFE bazında enflasyon tahmini yapıyor. IMF’nin bu yıl için tahmini ise yüzde 31,04 düzeyinde.
Teklif ve talep arasında uçurum var
Toplu sözleşme sürecinde kamu görevlileri adına Memur-Sen’in talebi ile hükümetin teklifi arasında adeta uçurum bulunuyor. Memur-Sen, 2026 yılı için yüzde 88, 2027 yılı için ise yüzde 46 oranında zam istemişti.
Konfederasyon, kamu görevlilerinin maaşlarına kademeli olarak; 2026 başında 10 bin TL taban aylığa zam + yüzde 10 refah payı olmak üzere birinci altı ay yüzde 25 ve 2’nci altı ay yüzde 20 oranında, 2027 başında 7 bin 500 TL taban aylığa zam olmak üzere ilk altı ayda yüzde 20 ve 2’nci altı ayda yüzde 15 artış talep etmişti. Toplu sözleşme ikramiyesinin ise aylık 2 bin 925 TL olarak ödenmesini talep eden Memur-Sen, kamu görevlilerine aylık 17 bin 600 TL tutarında kira yardımı istemişti.
