Mirasçıların vergi borçlarında sorumluluğu

Medeni Kanununun 599. maddesine göre, mirasçılar mirasbırakanın ay­ni haklarını, alacaklarını, diğer malvarlığı değerlerini ve borçlarını doğrudan doğru­ya kazanırlar. Böylelikle mirasçılar miras­bırakanın sadece malvarlığını değil borç­larını da devralırlar.

Mirasçılara devrolan borçlar arasında vergi borçları da bulunur.

Vergi Usul Kanunu “Ölüm halinde mü­kelleflerin ödevleri, mirası reddetmemiş kanuni ve mansup mirasçılarına geçer. Ancak, mirasçılardan her biri ölünün ver­gi borçlarından miras hisseleri nisbetin­de sorumlu olurlar.” hükmüne yer vermek suretiyle ölen kişinin vergi borçlarından her bir mirasçının kendi miras hissesi nis­petinde sorumlu olması esası getirilmiştir.

Mirasçıların bildirim yükümlülüğü

Vergi hukukunda ölüm işi bırakma hük­mündedir. Mirasbırakanın ölümünü mi­rasçılar vergi dairesine bildirmekle yü­kümlüdür.

Vergi Usul Kanunu uyarınca bildirim ve beyanname sürelerine 3 ay eklenir, bu­na göre en geç 4 ay içinde ölüm olayı vergi dairesine bildirilmelidir. Ayrıca ölen ki­şinin mükellefiyet kaydı varsa mirasçılar tarafından mükellefiyet türüne göre be­yannamelerin verilmesi gerektiği de unu­tulmamalıdır.

Ölüm halinde borçların takibi

Borçlunun ölümü halinde mirası red­detmemiş mirasçılar hakkında cebri ta­kip ve tahsil işlemleri uygulanır ve borç­lunun ölümünden önce başlanılmış olan işlemlere devam edilir. Cebri takip iş­lemleri ölüm günü dâhil 3 gün süre ile durdurulur ve 3 üncü günün bitiminden itibaren takip işlemlerine devam edilir. Mirasın reddi için mirasçılara 3 ay süre tanınmış olduğundan, bu süre dolmadan mirasçılar hakkında takip işlemi yapıl­maz.

Vergi idaresi, mirasbırakanın ver­gi borçlarını, veraset ilamında belirtilen miras payları oranında her bir mirasçı­dan ayrı ayrı talep eder. Bunun ilk adı­mı olarak 6183 sayılı Amme Alacakları­nın Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 55. maddesi uyarınca, borcu olan mirasçılara 15 gün içinde borcu ödemesi veya mal bil­diriminde bulunması için bir ödeme emri tebliğ edilir.

Ölüm halinde vergi cezası düşer

Vergi Usul Kanununun 372. Maddesi uyarınca “ölüm halinde vergi cezası dü­şer”. Söz konusu düzenleme Anayasada düzenlenmiş bulunan cezaların şahsiliği ilkesinin vergi kanunlarına uygulanma­sıdır. Düzenleme gereğince, mirasbıraka­nın ölümünden önce kesilmiş olan veya kesilecek olan usulsüzlük, özel usulsüz­lük ve vergi ziyaı cezaları terkin edilir.

Gecikme zammı ve gecikme faizleri talep edilir

Ölüm halinde ölen kişinin fiilinden kaynaklanan vergi cezaları silinir. Ancak gecikme zam ve faizleri ceza niteliğinde olmadığından bunlar, mirası kabul eden mirasçılardan miras hisseleri oranın­da talep edilecektir. Mirasçılar bu talep­ten miras payları oranında sorumlu tu­tulurlar. Mirasçılar, mirasbırakanın ver­gi borçlarından dolayı gecikme zammı ve gecikme faizinden sorumlu olmakla bir­likte, kendi kusurlarından kaynaklanan gecikme zammı ve faizlerinden de ayrıca sorumlu olurlar.

Mirasın reddi halinde vergi borcu talep edilemez

Mirasın reddedilmesi halinde vergi borcundan dolayı sorumluluk da söz ko­nusu olmayacaktır. Miras murisin tek ta­raflı irade beyanı ile reddedilebileceği gibi yasa gereği hükmen reddedilmiş de sayılabilir. Mirasın açık reddi, mirasçı­nın ölümü öğrendiği tarihten itibaren 3 ay içinde mahkemeye başvurarak mirası reddettiğini beyan etmesiyle gerçekleşir. Vergi Dairesi vergi borçlarının ödenme­mesi için miras reddi yapıldığı görüşüne varırsa, vergi alacağının tahsilini sağla­mak adına mirasın reddinin iptali davası açabilir.