O Papa bu Papa değil

Perşembe akşamı Vatikan’da bacadan beyaz duman yükseldi ve yeni Papa seçildi. Papalık makamına, Papa XIV. Leo olarak anılacak Robert Francis Prevost se­çildi.

Papa seçilir seçilmez bilhassa da biz­de “Trump’ın istediği Papa seçildi” man­şetleri hemen atılmaya başladı. Bir kere baştan söyleyelim “o Papa bu Papa değil”. Prevost, Amerika’nın Illinois eyaletin­de doğmuş, Amerikan vatandaşı olan bir Kardinal. Kardinalliğe 2023 yılında Papa Franciscus tarafından atandı.

Gözler önü­ne çıkması aslında çok yeni. Papa Francis­cus tarafından son dönemlerde çok beğe­nilen bir isimdi bu yüzden de Papa’nın son döneminde Kardinal atanarak önemli bir göreve getirildi. Ne kadar Amerikan vatan­daşı olsa, Amerika doğumlu olsa da meslek hayatının büyük bir kısmını misyoner ola­rak gittiği Peru’da geçirdi. Saint Augustin Mezhebine mensup olan Prevost, Peru’da uzun yıllar görev yaptı. Nitekim Amerikan vatandaşlığının yanında Peru vatandaşlığı da var. Yani yeni Papa çifte vatandaş.

Dün­yada manşetler “ilk Amerikalı Papa” diye atılmaya başlanınca başta Perulular ve di­ğer Latin Amerikalılar ilk Amerikalıdan ziyade “Franciscus’tan sonra ikinci Latin Amerikalı Papa” diye ayağa kalktılar. Bir­çok kişiye göre hem görev yaptığı hem de vatandaşı olduğu Perulu tarafı Amerikalı tarafından belki de daha ağır bastığı düşü­nüldü. En doğru tabirde bulunmak gerekir­se Prevost, “ilk Amerika Birleşik Devletle­ri vatandaşı, ilk Peru vatandaşı, ilk Kuzey Amerikalı, ikinci Güney Amerikalı Papa” diyerek her şeyiyle eksik bırakmadan söy­lemiş oluruz.

Trump’ın istediği Papa değil

Yazımın başında da değindiğim gibi Pa­pa’nın Amerikalı olduğu haberi düşünce Trump’ın istediği Papa seçildi diye man­şetler atılmıştı. Oysa ki Trump’ın istediği Papa görüş ve duruş bakımından Prevost’la uzaktan yakından fikirleri benzemeyen, New York Başpiskoposu Kardinal Timo­thy Michael Dolan’dı. Trump başından beri Amerikalı Papa derken New York’lu Dolan’ı kast etmişti. Prevost’un bilhassa göçmen politikaları noktasında Trump’ı eleştirdiği bile olmuştu. Kısaca o Papa bu Papa değil.

Papalık seçimleri, diğer ülke devlet baş­kan seçimleri gibi değil, herkes bir tah­minde bulunuyor, uzman görüşleri alını­yor ama 130’a yakın Kardinal neticede bil­diklerini okuyor. İtalyan Kardinal Parolin, Asyalı Kardinal Tagle, Afrikalı Kardinal Turkson en önde olan adaylar olarak gös­terilirken yedinci, sekizinci sırada adı ge­çen Prevost’un seçilmesi bize ne söylüyor? Prevost görüşleri bakımından Papa Fran­ciscus’a çok benziyor. Bu yüzden de libe­ral ve yenilikçi ağırlıklı Kardinaller Kon­seyi’nin desteğini alabildi.

Ancak bunun yanında doktorasının Cannon Law yani Kadim Kilise Hukuku üzerine yapmış. Do­layısıyla bu noktada eski Papa’dan daha ku­ralcı ve eski hukuka bağlı. Bu sebepten de XVI. Benedictus tarzı muhafazakâr kardi­nallerin de oyunu aldı. Büyük bir Hristiyan nüfusuna sahip Latin Amerika’nın Peru ül­kesinin vatandaşı olması, aynı zamanda da Kuzey Amerika’dan ilk Papa olacak olması çifte vatandaşlığından dolayı Prevost’u bir anda diğer adaylardan farklı kıldı. Ve çok da uzun sürmeyen bir seçim neticesinde beyaz duman tüttü ve Papalık makamına 14 Leo ismiyle seçildi.

Franciscus’un politikalarına nispeten daha meyilli

Duruş olarak Papa Franciscus ile Papa Benedictus arasında ama Franciscus’un politikalarına nispeten daha meyilli bir Pa­pa göreceğiz. Kanaatimce eski kilise huku­kundaki temel bazı kurallara geri dönüşler sağlanacaktır. Latince ayinlerin tekrar art­masının Papanın ilk alacağı kararlardan biri olacağını düşünüyorum. Fakat bizi asıl ilgilendiren dünya politikasına, savaşlara, göçe, dünyadaki yaşanan hukuksuzlukla­ra Katolik dünyasının liderinin siyasi tu­tumunun nasıl olacağıdır. İşte bu noktaya baktığımızda karşımızda bir 2. Papa Fran­cis göreceğimiz kanaatindeyim.

XIV. Leo, yaşının yetmişin altında olması nedeniyle muhtemeldir ki uzun yıllar Pa­palık yapacak ve Katolik dünyasının yeni­lenen dünya düzenindeki duruşunu da be­lirleme noktasında dünya siyasetinde son dönemde gördüğümüz iki papadan daha farklı bir role sahip olacaktır.