Orta Vadeli Program’da açıklanan TES: 15 maddede Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi
Türkiye’nin gündemine yeniden giren Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), Orta Vadeli Program’da 2026 yılının ikinci çeyreğinde başlayacak şekilde planlandı.
Yani Nisan–Haziran 2026 döneminde yeni sistemin yürürlüğe girmesi bekleniyor. Peki TES nedir, ne değildir? Çalışanlara, işverenlere ve devlete nasıl yansıyacak? İşte kafalardaki soru işaretlerini giderecek şekilde 15 maddede TES…
1-BES ve TES’in tanımı
-BES/OKS: 2017’den bu yana uygulanan, 45 yaş altı çalışanların otomatik katıldığı, maaşlardan kesinti yapılan bireysel emeklilik sistemidir.
-TES: Hem çalışanın hem işverenin katkı yaptığı, SGK’dan bağımsız ikinci basamak zorunlu emeklilik sistemi olacak.
2 Başlangıç tarihi
Orta Vadeli Program’a göre TES, 2026 yılının 2. çeyreğinde (Nisan–Haziran) başlayacak. Dolayısıyla sistemin 1 Nisan–30 Haziran 2026 arasında yürürlüğe girmesi bekleniyor.
3 Katılım zorunluluğu
-BES’te yalnızca 45 yaş altı çalışanlar otomatik olarak katılıyor.
-TES’te ise tüm çalışanlar için zorunlu katılım olacak.
4 Cayma ve çıkış hakkı
-BES’te girişten sonraki ilk 2 ay içinde cayma hakkı mevcut.
-TES’te en az 10 yıl sistemde kalma şartı var; erken çıkış neredeyse imkânsız olacak.
5 Çalışan katkısı
-Hem BES’te hem de TES’te maaştan %3 kesinti yapılacak.
-Bu durum özellikle düşük maaşlı çalışanlarda gelir kaybına yol açabilir.
6 İşveren katkısı
-BES’te işveren katkısı yok.
-TES’te işveren de aynı oranda (%3) katkı yapmak zorunda olacak.
7 Devlet katkısı
-Hem BES’te hem TES’te %30 devlet katkısı var.
-Ekstra bir devlet katkısı öngörülmüyor.
8 Fonların yönetimi
-BES’te fonlar bireysel emeklilik şirketleri üzerinden işletiliyor.
-TES’te fonlar daha merkezi, devlet denetiminde olacak.
9 Birikimlere ne zaman ulaşılacak?
-BES’te isteyen istediği zaman çıkabilir; 10 yıl kalıp 56 yaşını dolduran emeklilik geliri bağlatabilir.
-TES’te ise birikimlere erişim SGK’daki emeklilik yaşına paralel olacak.
-09.09.1999–30.04.2008 arasında sigortalı olanlar: Kadın 58, erkek 60.
-01.05.2008 sonrası sigortalılar: Kadın 58–65, erkek 60–65 (kademeli).
10 Sağlanan gelir
-BES: Toplu para veya emekli maaşı olarak alınabilir.
-TES: SGK’dan alınan maaşa ek, tamamlayıcı maaş bağlanacak.
-11 Esneklik
-BES esnek, çıkış serbest.
-TES katı ve zorunlu, çıkış sınırlı.
12 Çalışan açısından avantajlar – dezavantajlar
-Avantaj: Uzun vadede ek gelir imkânı.
-Dezavantaj: Düşük maaşlardan yapılan %3 kesinti, yaşam standardını olumsuz etkileyebilir.
13 İşveren açısından avantajlar – dezavantajlar
-Avantaj: Çalışanlara ek güvence sağlanması.
-Dezavantaj: %3 katkı işverenin maliyetini artıracak. Kıdem tazminatı, SGK primleri gibi yüklerle birleşince ek baskı yaratacak.
14 Devlet açısından
-TES, devlet için dev bir tasarruf fonu yaratacak.
-Bu fonlar uzun süre kullanılabilecek; kamu yatırımlarına kaynak olacak.
15 BES ile TES’in birleştirilmesi
TES başladığında otomatik BES uygulaması bu sistemin içine dahil edilecek. Yani maaştan ayrı ayrı BES ve TES kesintisi yapılmayacak. Sadece TES için %3 kesinti olacak.
Sonuç olarak;
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), emeklilikte ikinci bir maaş yaratacak önemli bir adım.
Ancak hem çalışan hem işveren açısından yeni maliyetler ve zorunlu kesintiler anlamına geliyor. Maaşların düşüklüğü düşünüldüğünde, kısa vadede tepki çekmesi muhtemel. Öte yandan devletin amacı, tasarruf oranlarını artırmak ve sosyal güvenlik sistemini desteklemek.
TES, 2026’nın ikinci çeyreğinde hayatımıza girdiğinde, en çok tartışılacak başlık maaşlardan yapılacak zorunlu kesinti ve işveren katkısı olacak.