Trump ve Musk: Ego savaşının kaybedeni

Son birkaç gündür Trump ve Musk kavga­sını seyrediyoruz. İki cambaz bir ipte oy­namazdı ve tamamen çıkar ilişkisi ile kurul­muş bu iş birliğinin bir sonu olacaktı. Bu sa­vaşı kim kazanır göreceğiz ama birbirlerine zarar vermeye devam edecekleri bir senaryo ile ortak bir paydada yeniden anlaşacakları farklı bir senaryo da tartışmaya açık.

Musk olmasaydı Trump seçimi alamaz mıydı?

Musk’ın, Trump 2.0 dönemine katkılarını hatırlayalım. Trump’ın geçmiş döneminde özellikle geleneksel sağ seçmene hitap ettiği­ni, gençler ve teknoloji girişimcileri ile daha mesafeli bir ilişkisi olduğunu biliyoruz. Elon Musk ise sansür karşıtı söylemleri ve merke­ziyetsiz yapıları savunarak özellikle gençleri ve kripto para toplulukları arasında popüler olan bir simge.

Musk’ın Trump kampanya­sını desteklemesi ile Trump’ın sisteme kar­şı duran lider imajı da güçlenmiş oldu. Bu şekilde Trump, kendi başına belki de ula­şamayacağı önemli bir kalabalığı da, seç­men listesine Musk’ı yanına alarak katmış oldu. Öte yandan; sosyal medya platformu X de Trump’ın seçim kampanyasında aktif bir alternatif medya olanağı sundu. Hatır­larsanız Trump 1.0 döneminde kendisinin Twitter hesabı kapatılmıştı.

Twitter, Elon Musk’a geçtikten sonra hesap yeniden aktif hale getirildi ve seçim kampanyası boyunca ana akım medyada yer bulamadığı her or­tamda X platformunun desteğini aldı. Tüm bunlara ilaveten, Musk’ın Trump kampan­yasına yaklaşık 290 milyon USD harcadı­ğını da düşünürsek, Trump’ın seçilmesin­de Musk’ın etkisinin büyüklüğünü anlamak daha kolay olur. Musk belki bir kingmaker değildi ama bir oyun kurucu olduğu da ka­bul etmek gerekir.

İki “alfa” figürünün güç mücadelesi. . .

Trump ve Musk arasındaki bu restleşme; bir tür güç, ego ve ekonomi politikaların­da çıkar çatışması. Trump’ın ABD’de üreti­mi teşvik için ortaya koyduğu gümrük tari­feleri, çoğu Amerikan şirketinde olduğu gi­bi, Tesla açısından da bir tedarik zinciri riski yaratıyor ve maliyet avantajını ortadan kal­dırıyor.

Trump’ın, elektrikli araçlara verilen vergi teşviklerinin gözden geçirileceği fikri, teknoloji girişimlerinde daha özgür hareket etme hayali ile Trump’ın seçim kampanya­sına dâhil olan Musk’ın yeşil teknoloji yatı­rımları için önemli bir risk yaratıyor. Musk, Hükümet Verimliliği Başkanlığı döneminde Trump’ın taleplerine göre hareket ederken, kendi çıkarı doğrultusunda bir avantaj yaka­layamadı. Özetle, kendine koşulsuz sadakat isteyen Trump ile kendi çıkarlarını öncelik­lendiren ve umduğunu bulamayan Musk si­yaset sahnesinde karşı karşıya gelmiş oldu.

Kazanan kim olur?

Cevap için erken ama senaryoları düşü­nebiliriz. Son birkaç gündür Tesla’nın his­se senedi önemli gerilemeler yaşadı. Son birkaç aydır Tesla satışları da hem bu ara­ca önceden önemli destek veren Demokrat­lar hem de Batı pazarında Trump karşıtlığı ile geriledi. Trump Paris İklim Anlaşmasın­dan çıktı. Çevresel düzenlemeleri de mali­yetleri nedeniyle eleştiriyor.

Bu da Tesla ve benzer şirketlerin de piyasa değerlerinde ka­yıplara neden oluyor. Çevresel düzenlemeler kapsamında düşük emisyonlu üretim yapan şirketler karbon kredileri satarak ödüllendi­riliyor. Tesla sıfır emisyonlu üretim yaptığı için, bu ürünlerden önemli bir nakit akış el­de ediyor. Tesla’nın finansal raporları, bu fi­nansal ürün satışlarının hem şirket değeri­ni hem de karlılığını arttırdığını ortaya ko­yuyor. İşte bu avantajın sonlanması, Donald Trump’ın gücünü kullanmasına bağlı.

Örne­ğin, geleneksel otomotiv üreticilerine sıcak bakan Trump’ın çevresel düzenlemeleri or­tadan kaldırması ya da esnetmesi, Tesla için daha büyük bir kayba işaret edebilir. Trump, Tesla’nın kaybını pek kafaya takmayabilir ama Musk’ın devletin de işine yarayan ileri teknoloji ve uzay projeleri göz önüne alındı­ğında, biraz daha kontrollü olmanın şart ol­duğu düşüncesinde kalabilir. Özetle; bence, ne Trump Musk’ı batırmak için daha ileri gi­der, ne de Musk bu restlerini daha da sert bir boyuta taşır. Bu karşılıklı atışmalar bir süre daha devam edecektir ama ortak çıkarlar ve ortak düşmanlar bu iki ismi yeniden bir or­tak noktada buluşturacak ve yapay bir barış ortamı yaratacaktır.