TÜİK’e göre son 40 ayın en düşük enflasyonu

Türkiye İstatistik Ku­rumu (TÜİK) verile­rinde tüketici fiyatla­rı (TÜFE) bazında nisan ayı enflasyonu yüzde 3 oldu. Ge­çen yıl ocak-nisan dönemin­de yüzde 18,72 olan kümülatif enflasyon, bu yıl aynı dönem­de yüzde 13,36’da kaldı. Nisan sonu itibarıyla yıllık enflasyon yüzde 37,86 ile son 40 ayın en düşük düzeyini gördü.

Bağımsız veri izleme ku­ruluşu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ise nisan aylık enflasyon oranını yüzde 4,46 olarak ölçmüş; yıllık enflasyo­nu da yüzde 73,88 açıklamış­tı. İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) Tüketici Fiyat Endek­si’ne göre de İstanbul’da aylık enflasyon yüzde 3,21 ve yıllık 47,21 olarak belirlenmişti.

TÜİK verisine göre bu ayki kira zam tavanı olarak baz alı­nacak on iki aylık ortalama­lara göre yıllık enflasyon ise yüzde 48,73 ile manşet enf­lasyonun 10,87 puan üzerinde oluştu. Geçen yıl mayıstan bu yana hızla gerileyen yıllık enf­lasyonda son bir yıldaki düşüş 31,94 puan olurken, on iki ay­lık ortalamalara göre enflas­yondaki düşüş ise 10,9 puan­da kaldı.

Kesintisiz düşüşte 11’inci ay

TÜİK verilerine göre geçen yıl nisan ayında yüzde 69,80 olan yıllık enflasyon, mayısta yüzde 75,45’e kadar çıktıktan sonra düşüşe geçmişti. Nisan­da aylık TÜFE artışının geçen yılın aynı ayında yüzde 3,18 olan aylık orandan 0,18 puan daha düşük gelmesinin baz et­kisiyle yıllık enflasyon düş­meye devam etti ve kesintisiz düşüş süreci on bir ayı buldu. Yıllık enflasyonda bir yıl önce­ye göre düşüş 31,94 puan olur­ken, kesintisiz düşüş sürecin­den önce Mayıs 2024’te ulaş­tığı tepe noktaya göre düşüş 37,59 puana ulaştı. Nisan 2025 itibarıyla yüzde 37,86 olan yıl­lık enflasyon, Aralık 2021’de­ki yüzde 36,08’den sonraki en düşük düzeye görmüş oldu.

Nisan ayında TÜFE kap­samındaki harcama grupla­rı içinde en yüksek fiyat artışı yüzde 6,50 ile giyim ve ayak­kabıda yaşandı. Bunu yüzde 4,66 ile konut, yüzde 3,80 ile ulaştırma, yüzde 3,59 ile lo­kanta ve oteller, yüzde 2,65 ile çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 2,64 ile ev eşyası izledi. Eğitim kaleminde yüzde 2,28, eğlen­ce ve kültürde yüzde 1,37 artış gerçekleşti. Nisan ayında fi­yatların düştüğü tek grup yüz­de 0,06 ile alkollü içkiler ve tü­tün oldu.

Yıllık bazda ise en çok artış yüzde 79,20 ile eğitimde ger­çekleşti, bunu yüzde 74,07 ile konut, yüzde 41,99 ile sağlık, yüzde 41,87 ile lokanta ve otel­ler izledi. Son bir yılda gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 36,09, alkollü içkiler ve tütün­de yüzde 33,85, ev eşyasında yüzde 30,54, eğlence ve kül­türde yüzde 25,81, ulaştırma­da yüzde 22,76, haberleşme­de yüzde 21,81 artış yaşandı. Giyim ve ayakkabı nisanda en çok fiyat artışı yaşamasına rağmen, yıllık bazda ise yüzde 16,92 ile en düşük artış görü­len grup oldu.

Enflasyona en büyük etki konuttan

Aylık artışta birinci olma­sına rağmen giyim ve ayakka­bının, endekste yüzde 7,16’lık bir ağırlığa sahip olması nede­niyle, aylık enflasyona katkısı 0,37 puanda kaldı.

Endekste yüzde 15,22 ağır­lığa sahip konut ise 0,74 puan­la aylık bazda en büyük katkı­yı yapan harcama grubu oldu. Bunu 0,57 puanlık katkıyla en­deksteki ağırlığı yüzde 15,34 olan ulaştırma izledi. TÜ­FE’de 24,97 ile en yüksek ağır­lığa sahip olan gıda ve alkolsüz içecekler de aylık bazda enf­lasyona 0,51 katkı yaptı. Buna göre nisanda enflasyon büyük oranda gıda harcama grubun­dan kaynaklandı.

Yıllık enflasyona en büyük katkı da 9,98 puanla konut, 9,21 puanla gıda ve alkolsüz içecekler ve 3,84 puanla ulaş­tırma olmak üzere üç harcama grubundan geldi. Yıllık baz­da enflasyona katkıda bunları 3,6 puanla lokanta ve oteller, 2,46 puanla ev eşyası, 1,71 pu­anla sağlık izledi. Son bir yılda en yüksek artış yaşanan har­cama grubu olan eğitimin en­deksteki yüzde 2,31’lik ağırlı­ğı dolayısıyla yıllık enflasyona katkısı ise 1,6 puan oldu. Yıllık enflasyona en az katkı yapan harcama grubu ise 0,74 puanla haberleşme.

Yıllık ÜFE artışı yüzde 22,50

Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) nisanda aylık yüzde 2,76, ocak-nisan döneminde yüzde 10,19, yıllık yüzde 22,50 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 32,65 artış gösterdi. Nisanda, sanayinin dört sektöründen; madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 3,47, imalatta yüzde 2,85, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 1,36 ve su temininde yüzde 2,01 artış yaşandı.

Ana sanayi grupları bazında ise ara mallarında yüzde 3,08, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 2,73, dayanıksız tüketim mallarında yüzde 2,78, enerjide yüzde 0,61 ve sermaye mallarında yüzde 3,69 artış gerçekleşti. Yıllık bazdaki artışlar ise madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 29,59, imalatta yüzde 22,65, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 14,45 ve su temininde yüzde 58,14 oldu. Son bir yılda ara mallarında yüzde 19,93, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 31,74, dayanıksız tüketimde yüzde 28,41, enerjide yüzde 12,0 ve sermaye mallarında yüzde 25,20 artış yaşandı.

Mayıs kira artış tavanı yüzde 48,73

Konut ve işyeri kira sözleşmelerinde mayıs ayında geçerli olacak artış üst sınırı da belli oldu. TÜFE’de nisan sonu itibarıyla on iki aylık ortalamalara göre enflasyonun yüzde 48,73 olması nedeniyle, kira artışları bu oranın üzerine çıkamayacak. Konutlarda kira zam tavanını yüzde 25 olarak belirleyen yasal düzenlemenin geçen yıl temmuzda sona eren süresi uzatılmamış, uygulamada enflasyonun baz alındığı eski sisteme geri dönülmüştü.

Eski sisteme dönüş sonrası kira artışı üst sınırı, bir önceki ay sonu itibarıyla on iki aylık TÜFE enflasyonu kadar olmak üzere geçen yıl temmuzda yüzde 65,07, ağustosta yüzde 65,93, eylülde yüzde 64,91, ekimde yüzde 63,47, kasımda yüzde 62,02, aralık ayında yüzde 60,45 ve bu yıl ocak ayında yüzde 58,51, şubatta yüzde 56,35, mart ayında yüzde 53,83 ve nisanda yüzde 51,26 olarak uygulanmıştı.

Emekli ve memur zammı şimdiden ne kadar?

Yılın ilk dört ayındaki gerçekleşme ile birlikte emekliler ile memurlara temmuz başında verilecek enflasyon farkı ve aylık/ maaş artışları büyük oranda şekillendi. Her yıl ocak ve temmuz aylarında izleyen altı aylık dönemde geçerli olmak üzere bir önceki altı ayda gerçekleşen TÜFE artışı kadar zam alan SSK ve BAĞ-KUR emeklileri, ocak-nisan dönemindeki yüzde 13,36’lık enflasyon dolayısıyla bu oranda bir artışı şimdiden hak etti. Bu kesim temmuz başında, ilk yarıdaki toplam enflasyon kadar zam alacak. Buna göre mayıs ve haziranda enflasyon sıfır da olsa bu kesime verilecek zammın oranı bu kadar olacak, izleyen iki ayda eksi enflasyon olmadığı süreci ikinci yarı zam oranı bunun altında kalmayacak.

Memur ve emeklileri 2025’in ilk yarısı için yüzde 6, ikinci yarısı için yüzde 5 toplu sözleşme zammı almıştı. Bu kesim için, ilk dört ayda gerçekleşen enflasyon dolayısıyla şimdiden yüzde 6,94’lük enflasyon farkı doğdu. Bu fark, temmuzda verilecek ikinci yarı zammının üzerine eklendiğinde bu kesimin ikinci yarıdaki maaş ve aylık artışları şimdiden yüzde 12,29’a denk geliyor. Mayıs ve haziranda yaşanacak olası fiyat artışları bu oranı daha da büyütecek.