Türkiye’de çalışanların gelecek kaygısı: Az ücret, az birikim, düşük emekli aylığı
Türkiye’de çalışanların geleceğe dair kaygıları sadece emekli maaşlarının düşük olmasından değil, çalışma hayatı boyunca birikim yapamamaktan ve emekli olduklarında toplu bir para alamamaktan kaynaklanıyor.
Özel sektör çalışanı, kamu çalışanı ya da Bağ- Kur’lu küçük esnaf… Ortak noktaları şu: Gelir yetersizliği ve toplu para eksikliği.
Çalışırken az kazanç, birikim imkânsızlığı
Çoğu çalışan, maaşının önemli kısmını kira, gıda, enerji ve ulaşım gibi temel giderlere harcıyor.
Tasarruf oranı çok düşük; uzun yıllar çalışılsa bile ciddi bir birikim yapmak mümkün olmuyor.
Özel Sektörde Kıdem Tazminatı: Kağıt Üzerinde Var, Cebinizde Yok
Kıdem tazminatı, işçinin yıllar süren emeğinin karşılığı olarak düşünülür.
Ancak pratikte:
-Sık iş değiştirilen sektörlerde tazminat hakkı doğmuyor.
-Hak doğsa bile sadece son işyerindeki hizmet süresine göre hesaplanıyor.
-Tazminatta yasal tavan var.
-Bağ-Kur’lular için böyle bir hak yok.
2025 Temmuz–Aralık dönemi kıdem tazminatı tavanı 53.919,68 TL.
25 yıl boyunca en üst tavan üzerinden çalışan bir kişi, brüt 1.337.750 TL tazminat alabilir.
Damga vergisi sonrası rakam biraz düşer. Bu tutar, günümüz ekonomik koşullarında uzun yıllar çalışmanın karşılığı olarak oldukça sınırlı kalıyor.
Kamu çalışanlarında ikramiye: Avantaj var ama yine de yetersiz
Memurlar, emekli olduklarında hizmet süreleri ve emekli keseneğine esas aylık katsayı üzerinden ikramiye alırlar.
Bu, özel sektörde çoğu çalışanın sahip olmadığı bir avantajdır; en azından emeklilikte toplu para alma şansları vardır.
Ancak rakamlar, Türkiye’nin bugünkü ekonomik koşullarında büyük yatırımlar yapmaya veya uzun süreli bir maddi güvence sağlamaya yetmiyor:
-25 yıl görev yapmış bir Başmüfettiş: 1.042.274 TL
-25 yılın sonunda 1/4 Kaymakam: 1.132.965 TL
-25 yıl görev yapmış bir Vali: 1.342.141 TL
Günümüz konut fiyatları, yatırım maliyetleri ve yaşam giderleri dikkate alındığında, bu toplu ödemeler de oldukça sınırlı kalıyor.
Bağ-Kur’lular için toplu para yok
Kendi adına iş yapan, esnaf veya serbest meslek mensubu olarak Bağ-Kur’dan emekli olanlarda ise toplu para uygulaması yok.
Emekli olduklarında sadece aylık maaş alabiliyorlar.
Sonuç olarak;
Türkiye’de çalışanların geleceğe dair kaygıları üç temel sebepten kaynaklanıyor:
1-alışırken düşük maaş ve sınırlı tasarruf imkânı
2-Emeklilikte toplu ödemenin ya hiç olmaması ya da yetersiz kalması
3-Düşük emekli maaşı
Bu tablo, çalışanların hem bugününü hem de yarınını güvensiz kılıyor.
Çözüm; gelir düzeyini, toplu ödeme imkanlarını ve emeklilik maaşını güçlendirecek bütüncül bir reformda yatıyor.
