Ücretler reel olarak arttığında: “İşçi maliyetleri arttı” diye üzülmek mi? “İşçi verimliliği artacak” diye sevinmek mi?
Hollanda’da yapılan mutluluk araştırması:
“İşçi mutlu ise (çalıştığı işyerinin de) üretkenliği, yaratıcılığı ve verimliliği artıyor…”
“Ücretler ise işçi mutluluğunu etkileyen faktörler arasında (açık ara) ilk sırada yer alıyor…”
***
Bu nedenle Hollanda’da, kamu/özel tüm çalışanlar arasında, işçi sınıfına çok daha fazla değer veriliyor…
Sanayi/tarım işçileri ve teknik elemanlar: “Kamu çalışanlarının aldığı ücretin kaynağı” olarak nitelendiriliyor…
***
İşçi bizde de değerliydi…
Sümerbank gibi modeller:
Finansal sıkıntıya rağmen, meslek/yetenek sahibinin, kendini geliştirmesine sağlanan olanaklarla gelişti…
***
İşçiye/teknik elemana verilen değer ile ilgili en güzel örneği;
90’larda Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü ve Hazine Müsteşar Yardımcılığı görevlerinde de bulunan Mahfi Eğilmez’den dinlemiştik:
“17 yaşında işçi statüsü ile çalışmaya başladım…
Ayda 600 lira kazanıyordum…
Bir memur o dönem 495 lira maaş alıyordu…
Mühendislik Fakültesi’ni bitiren teknik elemanlar ise ayda 2 bin 700 lira kazanıyordu…
600 liralık işçilikten, 495 liralık memurluğa geçmek için: İnsanüstü bir çabayla çalışıp, Mülkiye’ye girdim…”
VELHASIL
Emek yoğun sektörlerde, “İşçi maliyetleri arttı, rekabet avantajımızı kaybettik… Ya kapatacağız, ya da işçilik maliyeti düşük ülkelere taşınacağız…” diye, ses yükseltenlerimizin sayısı artıyor…
***
İSO 500’ün “işçi sayısı ve maliyeti” verisi ise doğru ölçekte, göreceli yoğun teknolojiyle üretim yapanlardaki farklılığı ortaya koyuyor:
“2022’de ilk 500’de çalışan 788 bin işçi, toplam 194 milyar lira ücret almış… 2023’te 803 bin çalışan, toplam 426 milyar lira ücret almış… 2024’te ise çalışan sayısı 825 bine çıkarken, ödenen ücret 813 milyar liraya yükselmiş…”
Ve…
“Karlılıktaki düşüşte talep daralması ve fiyat indirimlerinin etkisi daha fazla…”
***
Ekonomilerin temel yapıtaşıdır “çalışma hayatı” ve “çalışma barışı”... Sadece üretkenlik/verimlilik için değil, çalışma barışı için de, “her alanda ağır yük yüklenen” işçinin ayrıcalığı olmalı…